كاربرد رويكرد بيلان جرمي در ارزيابي تغييرات تبادل آب‏هاي سطحي و زيرزميني در زيرحوضه لنجانات

در سال‏هاي اخير، استخراج بيش از حد آب از آبخوان‏ها در سراسر كشور، پايداري منابع آب زيرزميني را تهديد كرده است. از اين رو، شناخت ارتباط آب سطحي و آب زيرزميني از اهميت بالايي برخوردار است. در اين مطالعه، براساس بيلان آب سطحي و جريان ماهانة چهار ايستگاه آب‌سنجي متوالي سد تنظيمي، پل زمانخان، پل كله و لنج واقع بر رودخانه زاينده‏رود، به‌ازاي هر ماه، معادله‏اي براي خروجي هر بازه رودخانه استخراج شد. پارامترهاي اين معادله، بيانگر ارتباط خالص آب سطحي با جو و آب زيرزميني است. داده‏ها به دو دورة زماني بيست‌ساله (1353 تا 1372 و 1373 تا 1392) تقسيم و تبادل آب در دو دوره مقايسه شد. نتايج مطالعة سه بازه سد تنظيمي- پل زمانخان، پل زمانخان- پل كله و پل كله- لنج نشان داد كه در بازه اول طي دو دورة زماني، آب زيرزميني به‌طور خالص تغذيه كننده آب سطحي بوده است. آب سطحي بازه انتهايي، در دوره زماني اول، تغذيه كننده آب زيرزميني بوده؛ در حاليكه در دوره زماني دوم (1392-1373) در اكثر ماه‏ها به وسيلة آب زيرزميني تغذيه شده است. در خشكسالي شديد به‌جز بازه اول، دو بازه ديگر دچار كمبود آب شدند. يافته‎ها نشان داد كه افزايش آب سطحي به وسيلة آب زيرزميني، اهميت بالايي در تأمين آب در شرايط خشكسالي دارد. براساس نتايج، روش ارائه شده، ابزار مناسبي در بررسي تبادل آب سطحي با آب زيرزميني است.