مطالعه تجربي غلظت آلاينده‌هاي بنزن، تولوئن، اتيل بنزن و زايلن (BTEX) در آلودگي هواي تهران

زمينه و هدف: توسعه شهرنشيني همواره با آلودگي هوا همراه بوده است. از جمله اين آلاينده ها، تركيبات آلي فرار شامل بنزن، تولوئن، اتيل بنزن و زايلن (BTEX) مي‌باشند. مطالعه حاضر با هدف اندازه گيري غلظت اين تركيبات در فضاي باز شهر تهران انجام شد. مواد و روش ها: در اين مطالعه براي اندازه‌گيري غلظت BTEX در 46 ايستگاه در زمستان و بهار سال 1394 و همچنين 19 ايستگاه در خرداد ماه سال 1382 از قوانين مؤسسه ملي ايمني و بهداشت شغلي (NIOSH) استفاده شد. آماده سازي نمونه و استخراج آلاينده ها به وسيله حلال دي سولفيد كربن انجام شد. تجزيه نمونه ها توسط دستگاه گاز كروماتوگرافي و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار آماري 16، SPSS  انجام گرفت. يافته ها: در سال 1382، آلودگي هاي ناشي از BTEX مشاهده شده در مناطق شرق، مركز و جنوب شهر تهران بيشتر و متوسط غلظت اين تركيبات​​ 238، 130، 118 و ppb 69 بود. نسبت بنزن به تولوئن 0/8تا 3/2 بود كه نشان دهنده كيفيت پايين بنزين است. در سال 1394، غلظت BTEX در منطقه 19 (در جنوب شهر تهران) بالاتر از مناطق شرقي و مركزي كه در مناطق ترافيك با توسعه گسترده در حمل و نقل عمومي واقع شده‌اند، بود. نتيجه گيري: دليل كاهش غلظت BTEX به مقدار مجاز آن، بهبود كيفيت بنزين، تجديد خودروهاي شخصي و توسعه مترو و حمل و نقل عمومي تا سال 1394 در اين مناطق مي باشد. در اين سال غلظت متوسط اين تركيبات به ترتيب ​​ 5/3، 9/2، 1/5 و ppb 2/6 و نسبت بنزن به تولوئن 0/39 تا 0/76 بود كه اين نوسان نقش قابل توجه تردد خودروها در آلودگي ناشي از تركيبات BTEX را نشان مي‌دهد.