طراحي نقشه حساسيت سالك جلدي با استفاده از روش‌هاي تصميم‌گيري تحليل سلسله‌مراتبي (AHP) و تحليل شبكه (ANP)

زمينه و هدف: سالك جلدي، يكي از شش بيماري مهم مناطق گرمسيري و نمونه‌اي از بيماري‌هاي همه‌گير مي‌باشد. شيوع و انتشار اين بيماري علاوه بر مسائل اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي، تحت تأثير عوامل محيطي و شرايط اقليمي نيز مي‌باشد. در مطالعه حاضر به‌منظور تهيه‌ نقشه حساسيت بيماري سالك جلدي از روش‌هاي تصميم‌گيري تحليل سلسله مراتبي و تحليل شبكه استفاده‌ شد. با توجه به ميزان بروز بالاي سالك جلدي در استان خوزستان، شهرستان ايذه به‌عنوان مطالعه موردي انتخاب شد. مواد و روش‌ها: به‌منظور تهيه نقشه حساسيت سالك در شهرستان ايذه، تعداد مبتلايان به اين بيماري در شهرستان ايذه از سال 921387 از مركز بهداشت استان اخذ گرديد. لايه‌هاي اطلاعاتي ارتفاع، بارندگي، دما، رطوبت، فاصله از رودخانه، فاصله از مناطق روستايي و كاربري اراضي به‌عنوان پارامترهاي مؤثر بر بيماري سالك جلدي شناسايي و نقشه‌هاي مذكور در محيط GIS آماده گرديد. پارامترهاى شناسايي‌شده با به‌كارگيري روش تحليل سلسله مراتبى و تحليل شبكه به‌صورت زوجى مقايسه و وزن هر يك از عوامل كه مبين ميزان تأثير آن‌هاست، در نرم‌افزارهاي Expert Choice و Super Decision محاسبه گرديد. سپس اين پارامترها بر اساس وزن به‌دست آمده در نرم‌افزار ArcGIS با يكديگر تلفيق شدند و نقشه نهايي سالك جلدي حاصل از هر روش تهيه گرديد. ارزيابي روش‌هاي مذكور با استفاده از منحني تشخيص عملكرد نسبي (ROC) و 16 نقطه مربوط به وقوع بيماري سالك صورت گرفت. يافته‌ها: بر اساس نتايج حاصل از وزن‌دهي پارامترهاي مؤثر با استفاده از روش‌هاي تحليل سلسله مراتبي و تحليل شبكه، بيشترين وزن به‌ترتيب مربوط به پارامترهاي ارتفاع، دما و بارندگي بود. بر اساس نتايج ارزيابي توسط ROC، دقت نقشه تهيه‌ شده با استفاده از روش تحليل شبكه برابر 87/8 درصد و دقت روش تحليل سلسله مراتبي، 68/9 درصد برآورد گرديد. نتيجه‌گيري: نتايج به‌دست‌آمده از روش تحليل شبكه، نشان‌‌دهنده‌ دقت خيلي خوب اين مدل براي تهيه نقشه حساسيت بيماري سالك جلدي و همچنين نتايج حاصل از روش تحليل سلسله مراتبي، نشان‌دهنده‌ دقت متوسط اين مدل جهت تهيه‌ نقشه حساسيت سالك جلدي مي‌باشد.