بررسي پايش بيولوژيكي غلظت فلزات سنگين در كلان شهر اراك

زمينه و هدف: استفاده از گياهان جهت پايش آلودگي ها، روشي مناسب است و در همين راستا زيست رديابي، يكي از راه هاي ارزان و ساده بررسي كيفيت هوا و خاك است. با توجه به مشكل آلودگي فلزاتي مانند كروم، كادميم، نيكل و سرب در شهر صنعتي اراك كه توسط محققان گزارش شده است، به احتمال زياد جذب بالاي اين آلاينده ها توسط گياهان فضاي سبز موجود وجود خواهد داشت، لذا مطالعه حاضر با هدف بررسي ميزان آلودگي فلزات سنگين در اندام‌هاي درختان توت در مناطق مختلف شهر اراك انجام گرفت. مواد و روش ها: ميزان 13 عنصر در اندام‌هاي ميوه و برگ گونه هاي درختان توت مجنون و توت سفيد كشت شده در فضاهاي سبز سطح شهر اراك با سه تكرار اندازه گيري شد. نقشه توزيع ميزان غلظت فلزات سنگين به تفكيك ميوه و برگ در هر گونه جداگانه و با استفاده از روش درون‌يابي عكس فاصله در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي به دست آمد. يافته ها: بر اساس مقايسه حد مجاز فلزات در محصولات خوراكي و ميزان فلزات موجود در ميوه درختان توت مناطق اراك مشاهده شد، ميوه توت از جنبه آلودگي به فلزات آلومينيوم (29 ميلي گرم در ليتر)، كادميوم (0/66 ميلي گرم در ليتر) و سرب (1/3 ميلي گرم در ليتر) بالا و در حد غيرمجاز بود. نقشه هاي پهنه بندي آلودگي هاي فلزي نشان داد كه توزيع اغلب آلودگي هاي فلزي در خارج از محدوده مناطق صنعتي عمده است و تجمع بيشتر در مناطق مركزي وجود داشت. احتمالاً پراكندگي ذرات داراي فلزات سنگين از طريق باد از محل كارخانجات صنعتي، دليل افزايش غلظت فلزات در اين مناطق بوده است. نتيجه گيري: با توجه به آلودگي ميوه هاي درختان توت به فلزات سنگين، هشدار جدي نسبت به مصرف خوراكي اين ميوه به ويژه در شهر اراك وجود دارد.