بررسى مكانى آلاينده منواكسيدكربن شهر مشهد با استفاده از روش هاى درون يابى در سال 1396

زمينه و هدف: منواكسيدكربن، گازي سمّي بوده و از آنجايي‌كه بي‌رنگ، بي‌بو و بي‌مزه است، اغلب فاقد علائم هشدار براي فرد در معرض خطر مي باشد. مطالعه حاضر با هدف توزيع مكاني آلاينده منواكسيدكربن با استفاده از روش درون‌يابي در سطح شهر مشهد انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه داده هاي مربوط به 19 ايستگاه سنجش آلودگي در سطح شهر مورد استفاده قرار گرفت. سپس روش هاي درون‌يابي تابع فاصله معكوس وزن‌دار، كريجينگ معمولي و كريجينگ جهاني بررسي شدند. به منظور انتخاب مدل مناسب، از ريشه ميانگين مربعات خطا استفاده شد. در نهايت نقشه هاي پهنه‌بندي براي 12 ماه سال 1396 با كمك سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) تهيه گرديد. يافته ها: تكنيك درون‌يابي كريجينگ معمولي به دليل خطاي كمتر، روش بهينه‌اي نسبت به كريجينگ جهاني و فاصله معكوس وزن‌دار است. با تهيه نقشه هاي پهنه‌بندي مشخص شد كه در ماه هاي فروردين، ارديبهشت و خرداد، كمربند مياني شهر از شمال غربي تا جنوب شرقي داراي آلودگي بيشتري مي باشند. در ماه هاي تير، مرداد و شهريور، مناطق شرقي شهر نسبت به ساير مناطق آلوده‌تر بودند. در ماه هاي مهر، آبان و آذر بيشترين بارِ آلودگي مربوط به قسمت هاي مركزي شهر بوده و در ماه هاي دي، بهمن و اسفند، قسمت غرب و جنوب غربي شهر داراي بيشترين ميزان آلودگي مي باشد. نتيجه‌گيري: در بين ايستگاه هاي سنجش آلودگي هوا، ايستگاه خيام جنوبي و صدف بالاترين و ايستگاه هاي خاقاني و الهيه كمترين مقدار آلاينده منواكسيدكربن را به خود اختصاص داده‌اند. نقشه هاي پهنه‌بندي ماهانه نشان داد كه بيشترين بارِ آلودگي در ماه هاي ابتدايي سال مربوط به قسمت شرقي و در ماه هاي دوم سال در قسمت غربي شهر حاكم مي‌باشد، اما با اين حال مقدار آلاينده منواكسيدكربن در سال 1396 از حد استاندارد كمتر بوده است.