مرور نظام‌مند پژوهش‌هاي حوزه گسترش پرس‌وجو در زبان فارسي

مقدمه: يكي از عوامل عدم موفقيت در بازيابي اطلاعات، ارائه نياز اطلاعاتي كاربران در پرس‌وجوهاي كوتاه و مبهم به نظام‌هاي اطلاعاتي است. گسترش پرس‌وجو با افزودن اصطلاحات مناسب به پرس‌وجوهاي كاربران، راه‌حلي مناسب براي حل اين مشكل است. هدف پژوهش حاضر مرور نظام‌مند متون پژوهشي گسترش پرس‌وجو در زبان فارسي است.روش‌شناسي: فارسي و انگليسي منابع اطلاعات علمي با كليدواژه‌هاي مرتبط، تعداد 35 اثر به زبان فارسي و 18 اثر به زبان انگليسي شناسايي شد. سپس با اعمال پالايش اوليه، معيارهاي ورود و خروج از مطالعه و كنترل توسط متخصصان، تعداد شش اثر فارسي و هشت اثر انگليسي براي ورود به مرور نظام‌مند انتخاب شدند. با طراحي كاربرگي، استخراج اطلاعات از آثار صورت پذيرفت. در ادامه، يافته‌هاي مرور نظام‌مند در پي دستيابي به چهار هدف پژوهش تحليل شدند: شناسايي روش ها؛ شناسايي منابع دانشي؛ شناسايي مجموعه آزمون‌ها؛ و شناسايي شكاف ‌هاي پژوهشي و ارائه پيشنهادهايي براي پژوهش‌ هاي آينده در گسترش پرس‌وجوي زبان فارسي.يافته‌ها: مرور پژوهش ها نشان داد 14 اثر به گسترش پرس وجوي زبان فارسي پرداخته‌اند. اين آثار براساس منابع دانشي اصطلاحات گسترش به چهار دسته تقسيم شدند: مبتني بر ربط (هشت اثر)؛ مبتني بر ساختارهاي دانش (دو اثر)، مبتني بر اطلاعات وب (دو اثر)، و مبتني بر منابع تركيبي (دو اثر). اغلب اين پژوهش ها بر روي اسناد خبري انجام شده‌اند و از مجموعه آزمون روزنامه همشهري در نيمي از پژوهش ها به‌عنوان منبع دانشي اصطلاحات گسترش و نيز مجموعه آزمون استفاده شده است.نتيجه‌گيري: تحقيقات حوزه گسترش پرس‌وجو در زبان فارسي نيازمند توسعه كمي با استفاده از روش‌هاي متنوع و به‌ويژه روش‌هاي مبتني بر منابع تركيبي است. منابع دانشي مختلف به‌ويژه هستي‌شناسي‌ها و منابع وب مي‌بايست براي گسترش پرس‌وجو در زبان فارسي مورد توجه و استفاده قرار گيرند. همچنين استفاده از مجموعه آزمون‌هاي استاندارد براي پژوهشگران اين امكان فراهم مي‌كند كه بتوانند روش‌هاي مختلف را با هم مقايسه كنند.