داستان قتل غلام توسط خضر؛ تحليل و ارزيابي رهيافت‌هاي تفسيري

آيات 74 و 80 سورۀ كهف از نمونه آياتي به‌شمار مي‌‌روند كه در نگاهي سطحي با برخي از مباني اعتقادي و تشريعي اسلام همسو نيستند. حكم به‌‌ قتل‌‌ غلام پيش از اثبات جرم او و توجيه اين عمل با قرائني چون علم به كافرشدن وي در آينده يا ترس ‌‌و اكراه از وقوع اين رخداد، اساسي‌ترين اشكال ظاهري اين آيات است. برخي از مفسران كوشيده‌‌اند تا با بهره‌‌مندي از رهيافت‌‌هاي ‌‌روايي، ادبي، فقهي، كلامي و عرفاني راه‌‌حلي براي ‌‌اين‌‌ مسئله پيدا كنند. آنان با استناد به ادلۀ نقلي و عقلي، تحليل‌‌هايي از ماجرا ارائه كرده و در اين ‌‌راستا، غالباً از جريان‌هاي ‌‌تفسيري وابسته به آن تأثير پذيرفته‌‌‌اند. پژوهش‌‌ حاضر با رويكرد تحليلي انتقادي، پس از بازيابي هريك ازاين ‌‌رهيافت‌ها، به تبيين‌‌ نگره‌‌هاي ‌‌موجود و ارزيابي آنها پرداخته، و تأثير مكاتب ‌‌تفسيري مختلف را در تحليل‌‌هاي ‌‌مفسران شيعه و اهل‌‌‌سنت در طول تاريخ‌‌ تفسير قرآن بررسيده ‌‌است. دراين‌‌‌ميان، به‌‌نظر مي‌‌رسد رهيافت‌‌ كلامي و به‌ويژه نگرۀ‌‌ باورمندي به حكمت‌‌ الهي بيشتر از راهكارهاي ‌‌ديگر گره‌‌‌‌گشا بوده، و ضمن هم‌‌خواني با اصول و فروع دين، با ساير رويكردها هم تعارضي نداشته ‌‌است.