مؤلّفه‌هاي جغرافيا پايه در قوانين اساسي جديد افغانستان و عراق

پس از يازده سپتامبر و فراهم‌شدن زمينه تحقّق افكار استراتژيست‌هاي نومحافظه‌كار، دكترين تغيير رژيم براي حذف حكومت‌هاي چالش‌سازِ هژمونيِ ايالات متّحده، در كانونِ راهبردِ امنيّت ملّي آمريكا قرار گرفت. تصميم‌سازانِ نومحافظه‌كار، با تمركز بر راهبردِ تغيير رژيم‌هاي چالش‌گر (حذف حكومت‌هاي ستيزه‌جو و ورشكسته و سپس ايجاد دولت جانشين)، وارد عرصه عمليّاتي سياست خارجي شدند. گام نخست را در افغانستان و عراق با انجام تهاجم نظامي گسترده پشت سرگذاشتند. روند تدوين قوانين اساسي جديد افغانستان در سالِ 1382/2004 و در عراق به سالِ 1384/2005، رخ داده است. نگارنده تلاش مي‌كند نشان دهد كه كدام‌يك از مؤلفه‌هاي جغرافيايي در قوانين اساسي نوپيداي دو كشور، بروز يافته‌اند. نگارنده نوشتارِ پيشِ‌رو، بر پايه يك پژوهش توصيفي و با درنظرداشتِ روشِ مقايسه‌اي، كوشش مي‌كند نشان دهد كه چگونه مؤلفه‌هاي جغرافيايي در نگارش قوانين اساسي جديد، ايفاي نقش مي‌كنند. بنيانِ نگارش مقاله، بهره‌گيري از ايده‌يِ پيوند فضا و سياست است و نگارنده كوشيده است قانون اساسي را به‌منزله دستاورد پيوند حقوق و سياست، به جغرافيا پيوند زند.