تاثير چالش هاي زيست محيطي درياي خزر بر منافع ملي ج. ا. ايران

درياي خزر، از بزرگ‌ترين و غني‌ترين فضاهاي آبي بسته جهان است و با دارا بودن موقعيت جغرافيايي خاص خود، از نظر تأثيرات آب و هوايي، حمل و نقل دريايي، توسعه و برنامه‌ريزي صنعت توريسم، صنايع وابسته به شيلات و كشاورزي و دارا بودن منابع مهم نفتي براي پنج كشور ساحلي‌اش داراي اهميت به سزايي است. اين دريا، از يك‌سو به دليل وجود منابع نفت و گاز كه بدون ملاحظات زيست ‌محيطي توسط كشورهاي حاشيه‌اي مورد اكتشاف، استخراج و بهره‌برداري قرار مي‌گيرد و موجب آلودگي محيط مي‌شود و از سوي ديگر به دليل بهره‌برداري بي‌رويه از منابع زنده و ورود آلاينده‌ها از مراكز صنعتي، پساب‌هاي كشاورزي و شهري به محيط بسته آن، با بحران‌هاي زيست‌محيطي روزافزوني روبه‌رو شده است. اين پژوهش با روش توصيفي و تحليلي و با استفاده از داده‌هاي كتابخانه‌اي و ميداني به تحليل بحران‌هاي زيست‌محيطي اين حوزه پرداخته و تأثير اين بحران‌ها بر منافع ملي جمهوذي اسلامي ايران را مورد ارزيابي قرار داده است. ; نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه منافع ملي ايران تحت تاثير كنشهاي اقتصادي و برداشت هاي بي رويه از منابع زنده و فسيلي، و ورود آلاينده هاي متعدد از كشورهاي پيراموني ابن دريا قرار گرفته است. بر اساس خروجي مدل تحليلي بكار رفته در اين تحقيق، جهت مقابله با چالش هاي پيش رو اتخاذ استراتژي محافظه كارانه در سطح ملي، و شكل گيري يك سازمان منطقه اي محيط زيست پايه با محوريت ايران مي تواند حائز اهميت باشد.