تأثيرات جنگ جهاني اول بر وضعيت گمرك كرمانشاه (بررسي اسنادي)

The effects of the First World War on the customs situation in Kermanshah (documentary review)

گمركات از مهم‌ترين منابع مالي و اقتصادي هر حكومت است. بيشترين عرصه فعاليت گمركات، تبادل كالا بين مناطق مختلف و تأمين امنيت راه‌ها براي تجار و بازرگانان بوده است. اين وضعيت در دوره قاجار نيز بيش‌ازپيش در مراكزي كه داراي گمرك بودند نمود داشت. يكي از اصلي‌ترين اين مراكز در مرزهاي غربي كشور، دفتر گمرك ولايت كرمانشاه بود. اما با وقوع جنگ جهاني اول موقعيت اداره گمركات ولاياتي كه از پيامدهاي جنگ درامان نماندند به‌شدت آسيب ديد. گمركات كرمانشاه نيز به‌واسطه هرج‌ومرج ناشي از اشغال نظامي، به مخاطره افتاد و متحمل خسارات و زيان‌هاي سنگيني گرديد. هدف اين پژوهش بررسي و تحليل پيامدهاي جنگ جهاني اول بر گمركات ولايت كرمانشاه است. روش پژوهش به‌شيوة سند پژوهي و با رويكرد توصيفي تحليلي با تكيه‌بر منابع اسنادي و كتابخانه‌اي است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه امور گمركات در كرمانشاه از اوايل دوره قاجار سير ترقي و پيشرفت داشته است؛ اما از جنگ جهاني اول وقفه‌اي در اين روند به وجود آمد. ركود ناشي از جنگ نيز فقط محدود به گمركات كرمانشاه نبوده بلكه ديگر دفاتر گمركي در ولايات تابعه را هم درگير نموده است. افزون‌براين، فرازوفرود فعاليت گمركات بر اوضاع اقتصادي تأثيرگذار بوده است.