وقف بر صوفيه در دورۀ ايلخاني رابطۀ گرايش‌هاي ديني ايلخانان ايران با كاهش و افزايش وقف بر صوفيه (736ـ656ق)

Waqf (charitable endowment) to Sufis during the Ilkhanid Period The Relationship between the Religious Tendencies of the Ilkhanids of Iran with the Decrease and Increase of Endowment on Sufis (736-656)

كاهش يا افزايش وقف بر صوفيه در دورۀ ايلخاني (735- 656 ق) با كسب مشروعيت از طريق اسلام‌پذيري و انطباق با فرهنگ و تمدن ايران رابطۀ مستقيم داشت. ايلخانان نامسلمان به كسب مشروعيت از طريق عرفا و مشايخ نيازي نداشتند و در نتيجه در دورۀ آنها وقف بر صوفيه راكد ماند. پس از سقوط خلافت بغداد و افزايش اسلام‌پذيري ايلخانان بر دست عرفا و مشايخ، وقف بر صوفيه در روند جديد حاكميت ايلخاني رو به افزايش نهاد. برخي از شخصيت‌هاي مؤثر مانند خواجه رشيدالدين فضل‌الله در روند انطباق فرهنگي از طريق عرفا نقش مهمي داشتند. افزايش وقف بر صوفيه موجب بهبود وضع اقتصادي عرفا و مشايخ گرديد و بنابراين، حكومت ايلخانان مسلمان براي عرفا و مشايخ هم از نظر مالي و هم از نظر معنوي و اجتماعي، سودمند بود.

The decrease or increase in Waqf (charitable endowment) on Sufis during the Ilkhanid period (656-735 AH) was directly related to gaining legitimacy through Islamization and conformity with Iranian culture and civilization. The non-Muslim Ilkhanids did not need to gain legitimacy through Sufis and their masters, and as a result, the charitable endowment remained stagnant. After the fall of the Baghdad caliphate and the Ilkhanids' Islamization at the hands of the Sufis and their masters, the charitable endowment on Sufis in the new trend of Ilkhanid rule increased. Some influential figuers, such as Khawaja Rashid al-Din Fadlullah, played an important role in the process of cultural adaptation through Sufis. The increase in the charitable endowment on Sufis has improved their economic status. Therefore, the rule of the Muslim Ilkhanids was beneficial to the Sufis and their masters financially and spiritually and socially.