نقش تركيه در تعيين مرزهاي خاوري ايران

The Role of Turkey in Delimitation of Iran’s Eastern Borders

حكومتهاي هرات و كابل و قندهار در سال 1242 (1863) به كمك بريتانيا در يكديگر ادغام و كشور افغانستان را به وجود آوردند. در اين زمان اختلافات مرزي ايران و افغانستان در چند ناحيه وجود داشت. اين امر به عدم مرزبندي دقيق و مشخص برمي گردد. با شدت گرفتن منازعه مرزي ايران و افغانستان، دو دولت براساس ماده 10معاهده 1921 ايران و افغانستان كه بر واگذاري داوري مرزي به دولتي جز بريتانيا تاكيد داشت تصميم به ارجاع داوري غير بريتانيايي گرفتند. دولت تركيه آن را پذيرفت و ژنرال فخرالدين آلتاي را به رهبري گروه داوري منصوب كرد. مجلس ايران در 16 اكتبر 1935 لايحه مرزي مبتني بر راي داوري آلتاي را تصويب كرد. هدف اين مقاله آن است كه نخست به چگونگي فعاليت تركيه در تعيين مرزهاي شرقي ايران بپردازد، دوم اين كه فرآيند اختلافات ارضي ايران و افغانستان در اين منطقه و سرانجام آن را بيان دارد. اين پژوهش، براساس روش توصيفي-تحليلي در پي پاسخ به اين سوال است كه: داوري آلتاي، در رابطه با تعيين مرزهاي ايران و افغانستان چگونه بوده و چه پيامدهايي داشته است؟ يافته هاي پژوهش نشان مي دهد رأي يك جانبه آلتاي به نفع افغانستان نه بر مبناي ملاحظات شخصي بلكه بازتابي از سياست هاي كلان تركيه براي تضعيف قدرت منطقه اي ايران و نزديكي به افغانستان است.

In 1242 (1863), the United Kingdom united the governments of Herat, Kabul and Kandahar and then created Afghanistan. At that time, there were regional disputes between Iran and Afghanistan. It was because of the lack of precise delimitation. With the intensification of the border dispute between Iran and Afghanistan, the two governments decided to refer non-British arbitration in accordance with Article 10 of the 1921 Iran-Afghanistan Treaty, which emphasized the transfer of border arbitration to a government other than Britain. The Turkish government accepted it and appointed General Fakhr al-Din Altai to the leadership of the arbitration panel. On October 16, 1935, the Iranian parliament passed a bill on the basis of the ruling of the Altay.
The aim of this paper is to first consider how Turkey determined the eastern borders of Iran, and secondly, explain the process of territorial disputes between Iran and Afghanistan in this region. This research, based on descriptive-analytical method, seeks to answer this question: What was an Altay's decree about Iran-Afghanistan borders and what were its consequences? The findings of the research show that an Altai's unilateral vote in favor of Afghanistan is not based on personal considerations, but reflects Turkey's vast macroeconomic policies to undermine Iran and its closeness to Afghanistan.