ديدگاه هوليزم يا كل‌انگاري در تفسير «تِبْيَاناً لِكُلِّ شَيْءٍ»

قرآن كتابي است كه حقايق آن پايان‌ناپذير است و چشمه‌هاي بي‌پايان دانش از آن سرچشمه مي‌گيرد؛‌ به‌گونه‌اي كه خود را «تِبْيَاناً لِكُلِّ شَيْءٍ» معرفي مي‌كند؛ اما چگونه قرآن باوجود محدودبودن روشنگر هر چيزي است. اين نوشتار با روش تحليلي توصيفي و بهره‌گيري از ابزار كتابخانه‌اي و استفاده از ديدگاه‌هاي انديشمندان حوزۀ تفسير، پس از بيان ديدگاه‌هاي كمينه، ميانه و بيشينه در تفسير اين آيه، ديدگاه جديدي را براساس نظريۀ «هوليزم»، در تفسير «تِبْيَاناً لِكُلِّ شَيْءٍ» ارائه مي‌دهد. براساس اين نظريه، كل، علاوه بر مجموع اجزايش است و تا كل روشن نشود، هويت اجزاء مجهول مي‌ماند. همچنين هر كل، جزئي از كل بزرگ‌تر است كه درنهايت به كل هستي منتهي مي‌شود؛ بنابراين تا كل هستي معرفي نشود، تمام شناخت‌ها از اجزاء جهان مبهم است و تنها شناخت كل هستي روشنگر آن است. شناخت كل، همان جهان‌بيني است كه جايگاه و مراتب اشياء را در جهان هستي نمايان مي‌كند. علوم نيز، اجزاي طبيعت را نشان مي‌دهند و قرآن با ارائۀ جهان‌بيني كلي، جايگاه و نسبت آنها را در جهان روشن مي‌كند و بدين صورت، قرآن روشنگر هر شيئي است.