ارزيابي اخبار و رواياتِ تعامل محمدبن حنفيّه با سيّدالشهداء(ع) در قيام عاشورا

Evaluation of News and Narrations of Mohammad ibn Hanafiyyah's Interaction with Sayyed al-Shohada in the Ashura Uprising

وجود گزارش‌هاي ضد و نقيض درباره كيفيت تعامل محمدبن حنفيه و سيّدالشهداء(ع) در رابطه با نهضت كربلا، نشان از لزوم ارزيابي و بررسي صحت و سُقم آن اخبار دارد. گزارش ابن­‌اعثم مبني بر نگارش وصيت­نامه از سوي امام(ع) براي محمدحنفيه پيش از ترك مدينه؛ مخالفت او با قيام آن حضرت در گزارش ابن‌­سعد؛ دو نامه ارسالي سيّدالشهداء(ع) براي وي از مكه و كربلا و نيز «روايت مشيّت» كه از ابن­‌طاووس نقل شده، از جمله اين اخبار است. پژوهش حاضر بر آن است تا اين اخبار را مورد بازخواني قرار داده و به نقد و ارزيابي آنها بپردازد. كاوش در گزارش­ها نشان از ضعف «روايت مشيّت» و وصيت­نامه مشهور امام(ع) به محمدحنفيه و ناسازگاري و تعارض خبرِ مخالفت او با قيام برادر در مكه دارد. همچنين براساس خوانشي جديد از دو نامه ارسالي امام(ع)، مخاطب اصلي نامه‌­ها، محمدحنفيه بوده و آن حضرت پيشاپيش از عدم دست­يابيِ خاندان او به حكومت خبر داده است.

Contradictory reports about the quality of interaction between Mohammad ibn Hanafiyyah and Sayyed al-Shohada in relation to the Karbala movement indicate the need to evaluate and verify the accuracy of those reports. Ibn Assam's report on the Imam's (AS) written testament to Mohammad Hanafiyyah before leaving Medina, his opposition to the Imam's uprising in Ibn Sa'ad's report, the two letters sent to him by Sayyed al-Shohada from Mecca and Karbala, as well as The Narrative of Providence quoted by Ibn Tawus are among such news. The present study seeks to review and criticize these news. Examining the reports reveals the weaknesses of The Narrative of Providence, Imam's (AS) written testament given to Mohammad Hanafiyyah, and the news of his opposition to his brother's uprising in Mecca. Also, according to a new reading of two letters sent by Imam (AS), the main addressee of the letters was Mohammad Hanafiyyah and Imam (AS) had announced in advance that his family would not reach the government.