واكاوي رويكردهاي موجود در خصوص نظام‌سازي‌‌ ‌قرآني

نظام‌سازي ‌قرآني به عنوان كاركرد اصلي نظام توسعه فرهنگ ‌قرآني، پس از پيروزي انقلاب اسلامي و استقرار نظام ولايت فقيه در بنان و بيان‌ انديش‌وران و صاحب‌نظران ديني ظهور يافته و بخش قابل توجهي از تلاش‌‌هاي فكري ايشان را متوجه خويش ساخته است. اين نوشتار با روش توصيفي تحليلي، با هدف واكاوي مفهوم نظام‌سازي قرآني و بررسي رويكردهاي موجود، ضمن كاوشي در معناي اين مفهوم، رويكرد‌هاي موجود و يا متصور از آن را بررسي كرده و از ميان آن‌ها، آنچه قرابت و شباهت بيشتري به مراد نظام توسعه فرهنگ ‌قرآني از اين مفهوم دارد را تبيين مي‌‌كند. در اين مسير، نگاهي نيز به نارسايي‌‌ها يا كاستي‌‌هاي رويكرد‌هاي مذكور شده است. بر اساس يافته‌هاي مقاله حاضر مراد از نظام‌سازي قرآني اصلاح اساسي امور انساني مبتني بر اصول قرآن كريم و دين مبين اسلام است و مي‌توان كاركرد همه دانش‌هاي اسلامي را در قالب اين اصلاح تبيين كرد‌‌. به مثل احكام اسلامي و تبع آن دانش فقه در واقع الزاماًت اجرايي اين اصول در جامعه انساني به شمار مي‌روند. در اين برداشت نظام‌سازي ‌قرآني نتيجه اصلاح امر انساني است يعني ‌قرآن كريم اصول كلي حاكم بر نظامات انساني مورد نظر خداوند را ارائه كرد‌‌ه و دانش‌هاي اسلامي ديگر در واقع بيان چگونگي اجراي اين اصول هستند. در اين ميان دانش فقه نيز به مقتضاي محدوده و موضوع خويش وظيفه‌اي بر عهده دارد كه به دليل اهميت اين دانش و براي تبيين بيشتر نمونه‌هايي از نقش دانش فقه در تسري اصل عدالت و نيز اصل تساهل و تسامح مورد اشاره قرار گرفته و در پايان به مهمترين چالش‌هاي پيش‌روي نظام سازي قرآني اشاره شده است.