مميزات و نوآوري هاي تاريخ نويسي عبدالحسين خاتون آبادي در عرصه تاريخ نگاري ايران صفوي

Abdolhossein Khatoon Abadi's Historiography and its Differences and Innovations1

عبدالحسين خاتون آبادي نويسنده وقايع السنين و الاعوام در تاريخ نگاري خود روش يا روش هايي را به كار برده است كه با شيوه ديگر همتايان تاريخ نگار خود تا اندازه اي ديگرگونه است. او از يك سو در گزينش موضوع هاي تاريخي دست خود را بسيار باز گذاشته و برخلاف بيشتر مورخان ايراني در چارچوب مسائل سياسي گرفتار نشده است. نيز در پاره اي نمونه ها پاي خود را از دايره جهان اسلام بيرون نهاده و به برخي رخدادهاي مهم قاره اروپا نيز پرداخته است كه در نوع خود كم مانند است؛ از سوي ديگر روش نگارش تاريخ نزد او تا حد بسياري، مستند است. او برخلاف بيشتر همتايان تاريخ نگار خود، كوشيده است گزارش هاي خود را حتي الامكان به منبع يا منابعي مستند كند. پيامد چنين رويكردي بهره بردن از منابع گوناگون در نگارش وقايع السنين است. به گونه اي كه كمتر اثر تاريخي در جهان تاريخ نگاري سنتي ايراني مي توان يافت كه تا اين اندازه از منابع پرشمار و همچنين گوناگون بهره برده باشد. اين ويژگي ها سبب مي شود تا بتوان روش تاريخ نگاري خاتون آبادي را روشي ممتاز و متمايز نسبت به بيشتر تاريخ نگاران ايراني سده هاي نزديك به او به شمار آورد. كيفيت اين تمايزات مسئله اي است كه مي تواند مدنظر محقق امروزي قرار گيرد و با تجزيه و تحليل آن به شناخت جنبه اي ديگر از تاريخ نگاري ايراني منجر شود.

Abdolhossein Khatoon Abadi has created a completely general history in the writing of the Vaghaye’ al-Senin va al-A’vam, which is not only in terms of public time but also in terms of subject matter. In addition, cultural issues have also been taken into consideration. Because of this, his book can be an important source for the history and culture of Iran and Islam. He has tried to talk documentary in this way. Because of the wide-spread and diverse subject matter of his book, he has been forced to take advantage of many and varied sources. Hence, unlike most Iranian and Muslim authors of general histories of the Middle Ages and the new centuries, he has used many sources. At least sixty books are clearly identified throughout his work as the source of his information. In addition, he has paid attention to documents, inscriptions and oral reports. All of this brings him apart from other colleagues. In addition, for today's scholar it is clear that in Safavid Iran, and before the advent of the printing industry in Iran, the abundance and variety of books that could have been available to a typical writer.