شناسايي مخاطرات تونل‌زني در نواحي مشكل‌دار و پيچيده زمين با تلفيق مطالعات زمين‌شناسي مهندسي و ژئوفيزيك (مطالعه موردي تونل سبزكوه)

تونلزني در ناحيه زاگرس ايران به دليل پيچيدگي هاي فراوان زمين شناسي همواره با مخاطرات فراوان روبرو بوده است. وجود گسل هاي فراوان، زمين لغزش ها، سطح بالاي آب زيرزميني از جمله مهمترين اين مخاطرات هستند كه فرآيند تونلزني را تحت تاثير قرار ميدهند. تونل انتقال آب سبزكوه به چغاخور به طول حدود 11 كيلومتر در رشته كوه هاي زاگرس در جنوب غربي ايران با استفاده از روش تونلزني سنتي و مكانيزه حفاري شده است. مطالعات اوليه در ساختگاه تونل نشان ميدهد كه حدود 350 متر از تونل در آبرفت قرار دارد. پس از حفاري 37 متر از تونل به روش سنتي، مشكلات زمين شناسي و روش نامناسب حفاري تونل باعث ريزش تونل و گسيختگي دهانه ورودي تونل شده است. به منظور عبور از ناحيه ريزشي و حفاري ايمن، با توجه به پيچيدگي مسير تونل و محدود بودن نتايج مطالعات اوليه ژئوتكنيك در شناسايي مخاطرات پيشرو در بخش ابتدايي تونل سبزكوه، يك برنامه جامع مطالعات شامل مطالعات ژئوتكنيك تكميلي، برداشت هاي صحرايي و بررسي هاي ژئوفيزيك انجام شد. مطالعات ژئوتكنيك شامل برداشت هاي صحرايي و نمونه برداري برجا بود. مطالعات ژئوفيزيك نيز شامل ژئوالكتريك و لرزه نگاري انعكاسي كم عمق بوده است. تلفيق اين مطالعات، وجود زون هاي گسله آبدار و همچنين سطح لغزش را در مسير نشان ميدهد. بنابراين درمي يابيم كه در نواحي پيچيده و مشكلدار زمين، تلفيق مطالعات سطح گسترده و كاملتري از اطلاعات مربوط به ناحيه مورد مطالعه را به دست مي آورد كه منجر به تصميم گيري آگاهانه و بهتري از شناسايي مخاطرات و در نهايت تهيه يك مدل زمين شناسي با حداقل ريسك مي شود.