اثر نوع كاربري اراضي بر بندپايان مزوفون و برخي ويژگي‌هاي خاك (مطالعه موردي: منطقه چهارمله و تولومه استان ايلام)

جانوران مزوفون خاك در اكوسيستم هاي گوناگون با خُرد كردن مواد آلي در چرخه عناصر غذايي نقش دارند. كاربري هاي گوناگون با دگرگوني در مقدار ورودي مواد آلي به خاك و تأثيرگذاري بر زيستگاه آنها در خاك بر جمعيت مزوفون خاك تأثير مي گذارند. هدف از انجام اين پژوهش، مطالعه تأثير سه كاربري جنگل (درختان بلوط)، كشاورزي (گندم) و مرتع (با گونه هاي گياهي گوناگون) بر فراواني و گوناگوني مزوفون خاك و همچنين بر ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك در منطقه چهارمله و تولومه در استان ايلام بود. بر اساس يافته هاي اين پژوهش، پيامد شيوه كاربري زمين بر تمامي ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك در سطح يك درصد معني دار گرديد كه بيانگر اهميت كاربري هاي گوناگون بر ويژگي هاي خاك در زمين هاي بررسي شده مي باشد. عمق خاك نيز براي دو لايه رويين (0-10 سانتي متري) و زيرين (10-30 سانتي متري) بر اغلب ويژگي هاي خاك معني دار بود. براي مثال، ژرفاي خاك بر ميزان آهك (TNV) و رطوبت اشباع (SP) و درصد سيلت پيامد معني دار نداشت. برهمكنش شيوه كاربري و ژرفاي خاك براي برخي از ويژگي هاي شيميايي نظيرpH و EC در سطح 1 درصد معني دار و براي P و K در سطح 5 درصد معني دار گرديد. در برابر آن پيامد برهم كنش تيمارها بر ويژگي هاي فيزيكي به ترتيب براي تخلخل (n) و رس در سطح 1 درصد معني دار و براي رطوبت اشباع (SP)، ظرفيت زراعي (FC)، چگالي ظاهري (BD) و درصد شن در سطح 5 درصد معني دار گرديد. در بررسي بندپايان مزوفون خاك، 24 گونه و 15 خانواده ي گوناگون از حشرات، كنه ها و شبه عقرب هاي خاك گردآوري و شناسايي شد. نتايج مربوط به حشرات و كنه هاي مزوفون خاك نشان داد كه پيامد كاربري زمين و لايه هاي خاك بر حشرات و كنه ها معني دار مي باشد. همچنين نتايج نشان داد نوع كاربري و عمق خاك به ترتيب بر همه راسته هاي گوناگون بندپايان و راسته هاي بندپايان به جزء راسته سخت بالپوشان معني دار بوده است. يافته‌هاي بررسي فراواني مزوفون خاك در سه شيوه كاربري نشان‌دهنده آن است كه بيشترين فراواني حشرات در لايه رويين خاك جنگل و كمترين فراواني حشرات در لايه زيرين خاك چراگاه مي باشد. بيشترين فراواني كنه ها در لايه رويين خاك جنگل و كمترين فراواني كنه ها در لايه زيرين خاك كشاورزي مي باشد. با نگاه به فراواني بالاي پادمان و كنه هاي خاكزي، بيشترين فراواني آنها در هر دو لايه هاي رويين و زيرين خاك جنگل ديده شد.