مقايسه شكل‌هاي مختلف پتاسيم و رفتار جذب پتاسيم در خاك‌هاي زراعي و غير زراعي منطقه زيركشت توتون شمال‌غرب كشور

به منظور بررسي تأثير كشت مستمر بر شكل‌هاي شيميايي پتاسيم و رفتار جذب آن در خاك‌هاي زيركشت توتون در منطقه شمال‌غرب ايران، شكل‌هاي پتاسيم خاك در 29 نمونه خاك زراعي و 29 نمونه خاك غيرزراعي هم‌جوار تعيين گرديد و آزمايشات جذب به صورت پيمانه اي با 2.5 گرم خاك در قدرت يوني 0.01 مولار CaCl2 انجام گرفت. نتايج نشان داد كه با استمرار كشت، ميانگين پتاسيم تبادلي و غلظت تعادلي پتاسيم محلول (EKC) در خاك‌هاي زراعي در مقايسه با مقدار آن‌ها در خاك‌هاي غيرزراعي هم‌جوار به‎طور معني‌دار (P≤0.01) و به ترتيب حدود 28 و 27 درصد كاهش يافته به‎طوري‎كه ميانگين پتاسيم تبادلي در خاك‌هاي زراعي و غيرزراعي، به ترتيب 197 و 273 mg kg1 و ميانگين EKC به ترتيب برابر 7.9 و 10.8 mg l1 بود. با توجه به وجود همبستگي معني‌دار بين پتاسيم تبادلي و درصد رس (r= 0.577**) و همبستگي معني‌دار بين پتاسيم تبادلي و پتاسيم محلول (r=0.418*) در خاك‌هاي زراعي و عدم معني‌داري آن در خاك‌هاي غيرزراعي هم‌جوار، مي‌توان استنباط كرد كه مقداري از پتاسيم تبادلي در خاك‌هاي زراعي تخليه شده است. با استمرار كشت، ميانگين نسبت فعاليت پتاسيم در نقطه تعادل (AReK) و انرژي آزاد تبادلي پتاسيم (EK) در خاك‌هاي زراعي به ترتيب حدود 36 و 11 درصد و به‎طور معني‌دار (P≤0.01) كاهش يافت كه ميانگين AReK در خاك‌هاي زراعي و غيرزراعي، به ترتيب 0.004 و 0.0063 mol L1 و ميانگين EK به ترتيب 3407 و 3055 cal mol1 بود. به دليل تخليه نسبي پتاسيم تبادلي در خاك‌هاي زراعي مورد مطالعه، اعمال مديريت كودهاي پتاسيمي جهت توليد پايدار توتون در منطقه شمال‌غرب ايران نياز مي‌باشد.