كاربرد برنامه‌ريزي سازشي و شاخص‌هاي فازي مكاني در ارزيابي سناريوهاي تخصيص آب، (مطالعه موردي: حوضه ارس)

در مديريت به هم پيوسته منابع آب، ارزيابي سناريوهاي تخصيص آب پيچيده و از اهميت بالايي برخوردار است. شاخص هاي متفاوت و بعضاً متناقضي در مديريت منابع آب مطرح اند و اين شاخص ها مقادير متفاوت در مكان‌هاي مختلف حوضه دارند. لذا ارزيابي سناريوهاي تخصيص آب مستلزم انجام تحليل هاي چندمعياره مكاني مي باشد. هدف مقاله حاضر، ارزيابي سناريوهاي تخصيص منابع آب با استفاده از يك سيستم پشتيبان تصميم گيري مكاني بود. لذا برنامه ريزي سازشي با شاخص‌هاي اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي در حوضه ارس بكار برده شد. در گام اول، شاخص ها به دو صورت توده اي و توزيعي با وزن يكسان و در گام دوم به طور نمونه حساسيت روش برنامه ريزي سازشي به تغيير وزن يكي از شاخص ها با حفظ وزن مساوي براي ساير شاخص ها تحليل شد. در گام سوم تصميم گيري گروهي و فازي براي تعيين وزن شاخص ها اعمال و سپس سناريوهاي يك تا پنج به ترتيب، حائز رتبه هاي پنجم، سوم، دوم، يكم و چهارم شدند. نتايج نشان داد كه اعمال توزيع مكاني شاخص ها هم بر امتياز و هم بر رتبه سناريوهاي تخصيص منابع آب تأثير قابل ملاحظه دارد. به طوري كه ضريب همبستگي اسپيرمن رتبه بندي ناشي از به‌كارگيري دو شاخص توزيعي و توده اي معادل 0.6 به دست آمد. همچنين استفاده از روش برنامه ريزي سازشي، وزن گروهيفازي و شاخص توزيعي، منجر به تغيير رتبه بندي و كاهش ضريب همبستگي تا ميزان 0.2 مي شود. نظر به تأثيرگذاري پارامترهاي نوع شاخص ها و وزن گروهي فازي آن‌ها بر نتايج رتبه بندي سناريوها، عدم لحاظ دو پارامتر مذكور مي تواند منجر به عدم قطعيت قابل توجه در فرآيند ارزيابي سناريوها شود. لذا ضروري است توزيع مكاني مقادير لحاظ شود و تصميم‌گيري گروهي فازي در تعيين وزن شاخص هاي ارزيابي به كار برده شود.