پديد آورندگان :
خرمي ماركاني، عبدلله ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺰﺷﮑﻲ خوي - ﺩﺍﻧﺸﮑﺪﻩ ﭘﺮﺳﺘﺎﺭﻱ ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ،خوي ،ايران , اميري، الهام ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺰﺷﮑﻲنبريز - ﺩﺍﻧﺸﮑﺪﻩ ﭘﺮﺳﺘﺎﺭﻱ ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ،تبريز، ايران , مريم وحيدي، مريم ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺰﺷﮑﻲنبريز - ﺩﺍﻧﺸﮑﺪﻩ ﭘﺮﺳﺘﺎﺭﻱ ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ،تبريز، ايران
چكيده فارسي :
معنويت به عنوان يكي از جنبه هاي وجود آدمي، با تمام جنبه هاي سلامتي و بيماري همراه بوده و منبع حمايت و بهبودي براي بيماران مي باشد(1). البته نيازهاي معنوي در تمامي بيماران وجود دارد اما در بيماراني كه در مرحله پايان حيات قرار دارند كه فرد در شرايط توام با عدم قطعيت روبرو مي شود، مسايل معنوي از اهميت بيشتري برخوردار است(2). پرستاران نيز ازلحاظ اخلاقي و حرفه اي موظف اند كه مراقبت معنوي را فراهم نمايند(3). ارايه مراقبت معنوي به بيماران مي تواند موجب آسودگي رواني و ايجاد هدف و معنا در بيماران گردد(4)، به طوري كه ارتباط مراقبت معنوي با بهبودي مددجويان باعث شده كه انجمن پرستاران امريكا مراقبت معنوي را در استانداردها و كدهاي اخلاقي خود به رسميت بشناسند و مراقبت معنوي به عنوان جزيي از مراقبت كلي در برنامه درسي پرستاري گنجانده شود(5).
بااين وجود، شواهد نشان مي دهد كه مراقبت معنوي براي بيماران معمولا در كم ترين حد ارايه مي گردد به طوري كه يكي از چالش هاي سيستم بهداشتي درماني در جوامع كنوني، ارايه مراقبت موثر در مرحله پايان حيات مي باشد و علي رغم اقداماتي كه تاكنون در زمينه آموزش سلامت معنوي صورت گرفته است، پرستاراني كه مراقبت هاي معنوي را فراهم مي كنند در اقليت هستند(3). به طوري كه مطالعات نشان مي دهند اگرچه بيشتر پرستاران، مراقبت معنوي را بخش مهمي از مراقبت كل نگر مي دانند، ولي فقط نزديك به نيمي از آن ها به آن عمل مي كنند و در اغلب موارد، اين مراقبت ها ناديده گرفته مي شود(6).
در ايران بر اساس منشور حقوق بيماران در مراحل پاياني حيات، خدمات مراقبتي باهدف حفظ آسايش بيمار كه شامل كاهش درد بيماران، توجه به نيازهاي رواني، اجتماعي، معنوي وي مي باشد در زمان احتضار بايستي ارايه گردد(7) و با توجه به اينكه ايران، كشوري اسلامي است در تعداد معدودي از بيمارستان هاي ايران، روحانيون آشنا به مسايل بهداشتي به ارايه خدمات مراقبت معنوي مي پردازند اما باز هم يك دستورالعمل يكپارچه براي چنين امري وجود ندارد(8). مطالعات متعددي در ايران نشان داد كه پرستاران از صلاحيت هاي لازم براي ارايه مراقبت معنوي برخوردار نيستند(3, 9) و اين در حالي است كه در كشورهاي غربي، مراقبت هاي معنوي به عنوان بخش مهمي از عملكرد پرستاري پذيرفته شده و پرستاران مراقبت معنوي را جزيي از فعاليت هاي روزانه خود مي دانند(10). ازجمله نيازهاي معنوي پاسخ داده نشده در ايران، فراهم نبودن امكان مرگ با آرامش در بيمارستان ها مي باشد(11). براي افراد در حال مرگ، احساس ارزشمندي مي تواند به منزله نوعي احساس بهبودي باشد، زيرا زماني كه انجام اقدامات استاندارد پزشكي بي فايده هستند، ممكن است بهبودي صرفا از طريق مراقبت معنوي صورت گيرد(12).
تعداد كثيري از پرستاران در ايران از اهميت مراقبت معنوي براي بيماران آگاه اند، ولي در عمل به دليل فراهم نبودن شرايط لازم، مراقبت معنوي انجام نمي دهند(1). حجم كاري بالا، محدوديت زماني، محدوديت هاي فرهنگي، عدم آگاهي از نيازهاي معنوي بيماران و نيز عواملي مانند عادت به انجام كار روتين، مناسب نبودن فرد براي شغل پرستاري، تفاوت جنسي پرستار و بيمار و به عنوان موانع اصلي ارايه مراقبت معنوي گزارش شده است(11). يكي ديگر از موانع مهم در مطالعه Adib Hajbagheryدر ايران، انگيزه كاري ضعيف به دليل عدم پشتيباني از طرف مديران بود. درون سيستم پرستاري ايران جوي از عدم حمايت معنوي حاكم است. هنگامي كه پرستاران حمايت هاي مادي و معنوي لازم براي رفع نيازهاي خود و مددجويان را دريافت نكنند، قادر به برآورده سازي نيازهاي اساسي ازجمله نيازهاي معنوي مددجويان نخواهند بود. تحقير پرستار، جانب داري از پزشك در تعارضات ميان پزشك و پرستار و فقدان گوش شنوا براي حرف هاي پرستاران، ازجمله مواردي هستند كه پرستاران از آن ها به عنوان مصاديق عدم حمايت معنوي ياد كرده اند(13). از طرفي مراقبت معنوي مستلزم به كارگيري رويكردي بيمار محور است(14). درحالي كه در ايران، اكثر اقدامات پرستاران پزشك محور مي باشد. امروزه روتين محور بودن كار پرستاري به عنوان نقيصه اي جدي در پرستاري مطرح است و تلاش همگاني براي جايگزين كردن آن با روش هاي مبتني بر بيمارمحوري و تاكيد بر حفظ تماميت وجودي بيمار مورد اجماع همه صاحب نظران پرستاري مي باشد(15).
با توجه به اثربخش بودن مراقبت معنوي در افزايش كيفيت زندگي بيماران در پايان حيات، توجه به زيرساخت هاي مراقبت معنوي در كشور امري ضروري است و توجه به اين مهم بايستي در دستور كار سياست گذاران سلامت در سطوح مختلف قرار گيرد. همچنين با توجه به نقش پرستاران در شناسايي نيازهاي معنوي بيماران با بحران هاي معنوي، لازم است آموزش مراقبت معنوي در دوره آموزش دانشگاهي و دوره هاي بازآموزي باليني موردتوجه مسيولين آموزشي بيمارستان ها قرار گيرد.
چكيده لاتين :
pirituality as one of the human being aspects, is associated with all domains of health and disease as well as the source of power and improvement in patients (1). Although, all of patients have spiritual needs, but end of life patients that encounter with unassertiveness, spiritual needs are very important (2). Nurses have responsibility to carry out spiritual care ethically and professionally (3). Spiritual care providing can create mental comfort and make purpose and meaning in patients' lives (4) so that it has caused the American Nurses Association (ANA) has included the spiritual care as own standards and ethical codes and also has integrated it as component of nursing education curriculum (5).
Considering the vital importance of spiritual care, evidences has showed that spiritual care providing has not performed by many health professionals in throughout of world so that it is one of health care delivery system challenges in end of life care arena. However, has performed some actions about spiritual health education, few of nurses has acquired enough knowledge about this issue (3). Meanwhile, according to literature although the most of nurses consider spiritual care as vital component of whole nursing, only half of them carry out spiritual practice and often this care was neglected by them (6).
In Iran based on patient right charter end of life care must be done to provide comfort to patients including pain relief, and considering psychological, social and spiritual needs in the time of death (7). In IRAN, as an Islamic country there is not spiritual nurse in the hospitals even practitioner nurses do not train about spiritual dimension of care result in they are not prepare to provide spiritual care. Although, there are religious oriented clergies in some hospitals but there is not an integral guideline for important issue (8). Many studies in IRAN indicated that nurses do not have necessary competencies to provide spiritual care (3, 9). According to literature in the western countries spiritual care was included in the nursing practice and all of nurses accepted it as an important component of daily nursing care (10). One of the unanswered spiritual needs in Iran is the inability to die peacefully in hospitals (11). For end of life patients feeling value and experiencing love can create feeling of wellbeing because when the medical actions are useless spiritual care can improve their health status (12).
The most of nurses in IRAN know what is spirituality and spiritual care but they cannot provide spiritual care due to some practical problems such as lack of hospital specified policy (1). According to some studies in our country the main barriers to provide spiritual care are following: high nurses work load, time restrictions, cultural limits, lack of nurses knowledge about spiritual needs, having routine nursing practices, lack of eligibility in some nurses, complexity of spirituality with religious rituals and sex differences between nurses and patients (11). Adib Hajbaghery found that motivation of nurses are very low due to lack of support system from nursing managers. He added there is a climate of lack of spiritual support in the nursing system. When nurses don't receive enough spiritual and financial support to meet own and their clients, they do not capable to meet patients basic needs such as spiritual needs (13). In other side, the requirement of spiritual care is applying client center approach (14). There is a basic problem because in IRAN health care system medical system is a dominant system and all of patients' actions must be ordered by doctors. Today nursing routine based practice is under debate and all of nursing pioneers try to find an alternative approach as client centered and holistic focused (15).
Considering to effectiveness of spiritual care in promotion of patients' quality of life in end of life period, spiritual care must be emphasis by nursing managers. All of health policy makers must consider to this vital issue in health care delivery system. Also, according to main role of nurses in addressing patients spiritual needs in spiritual crises it is necessary spiritual education must be integrated in all nursing education programs and clinical nursing in service.
