تأثير پرايمينگ بذر و گياه بر عملكرد و اجزاي عملكرد لوبيا (Phaseolus vulgaris L.) رقم سان‌رايز تحت تنش كم‌آبي

به منظور بررسي اثر تنش كم‌آبي و تنظيم‌كننده هاي رشد بر عملكرد و اجزاي عملكرد لوبيا رقم سان‌رايز آزمايشي به صورت كرت هاي خردشده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقات هنرستان كشاورزي اروميه در سال 1394 به اجرا درآمد. تيمارهاي آزمايش شامل كم‌آبي در سه سطح (تنش شديد: آبياري بعد از 120‌ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A، تنش ملايم: آبياري بعد از 90‌ميلي متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A، و شاهد: آبياري بعد از 60‌ميلي متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A) به عنوان فاكتور اصلي و تيمار محرك رشد در پنج سطح (شاهد، پرايمينگ با آب مقطر، پرايمينگ با سالسيليك اسيد، محلول پاشي با سالسيليك اسيد، پرايمينگ و محلول‌پاشي با سالسيليك اسيد) به عنوان فاكتور فرعي بودند. نتايج تجزيه واريانس بين صفات نشان داد كه كم‌آبي و محرك رشد تأثير معني داري بر صفات عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن100دانه و ارتفاع بوته داشت. مقايسه ميانگين تيمارها نشان داد كه بيشترين (3362‌كيلوگرم در هكتار) و كمترين (1864‌كيلوگرم در هكتار) عملكرد دانه به ترتيب از تيمار آبياري مطلوب و تنش خشكي شديد به‌دست آمد. تنش خشكي شديد در مقايسه با آبياري مطلوب عملكرد بيولوژيك و وزن100دانه را به ترتيب به ميزان 25 و 34‌درصد كاهش داد. محلول پاشي و پرايمينگ با اسيد سالسيليك در مقايسه با تيمار شاهد (بدون پرايمينگ) عملكرد دانه و وزن100دانه را به ترتيب به ميزان 50 و 70‌درصد افزايش داد. تعداد غلاف در بوته نيز در شرايط آبياري مطلوب در مقايسه با تنش خشكي شديد حدود 25‌درصد و در شرايط محلول پاشي و پرايمينگ با اسيد سالسيليك در مقايسه با تيمار شاهد (بدون پرايمينگ) حدود 35‌درصد افزايش يافت. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده در اين تحقيق، آبياري بر اساس 60‌ميلي متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A و محلول پاشي و پرايمينگ با اسيد سالسيليك از طريق افزايش اجزاي عملكرد دانه باعث افزايش عملكرد دانه لوبيا گرديد.