اثر تنش خشكي بر برخي ويژگي هاي مورفولوژيك و فيزيولوژيك ارقام لوبياچيتي (Phaseolus vulgaris L.)

كم‌آبي امروزه از مهم‌ترين عوامل محدودكننده عملكرد محصولات زراعي در نواحي خشك و نيمه‌خشك مي باشد و كاهش رشد در اثر تنش خشكي به مراتب بيشتر از ساير تنش‌هاي محيطي است. به منظور بررسي اثر تنش خشكي بر ارقام لوبيا آزمايشي گلداني به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در گلخانه گروه زراعت دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. فاكتورهاي مورد بررسي در اين آزمايش، رژيم رطوبتي در سه سطح (تأمين 100 درصد، 75 درصد و 50 درصد ظرفيت زراعي به‌ترتيب نشان‌دهنده تيمار شاهد، تنش خشكي ملايم و تنش خشكي شديد) و سه رقم لوبياچيتي شامل تلاش، خمين و صالح بودند. نتايج نشان داد اثر تيمار آبياري و رقم بر ارتفاع بوته، وزن شاخساره، وزن ريشه، نسبت ريشه به شاخساره، محتواي آب نسبي، نشت الكتروليت‌ها، هدايت روزنه‌اي، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك معني دار بود. بيشترين وزن شاخساره و ريشه در بين رژيم هاي آبياري از تيمار شاهد و از رقم تلاش به دست آمد. با كاهش مقدار آب مصرفي، در مرحله زايشي كلروفيل نيز كاهش يافت، به گونه اي كه بيشترين مقدار كلروفيل در تيمار آبياري كامل مشاهده شد. در بين ارقام نيز بيشترين ميزان كلروفيل در رقم صالح مشاهده شد. محتواي آب نسبي در شرايط تنش خشكي متوسط 9.9 درصد و در شرايط تنش خشكي شديد 30.7 درصد amp;nbsp; نسبت به شاهد كاهش نشان داد. در بين ارقام نيز بيشترين مقدار آب نسبي در رقم صالح ثبت شد. كاهش ميزان آب برگ همبستگي مستقيم با افزايش نشت الكتروليت ها داشت، به نحوي كه در شرايط تنش خشكي متوسط نشت الكتروليت هاي غشاء، 24‌درصد و در شرايط تنش خشكي شديد 37 درصد بود. كمترين ميزان نشت در بين ارقام در رقم صالح مشاهده شد. كاهش مقدار آبياري باعث شد هدايت روزنه‌اي در شرايط تنش خشكي متوسط و شديد به‌ترتيب 33.3 درصد و 53.3 درصد نسبت به شاهدكاهش يابد. رقم صالح در بين ارقام و آبياري كامل در بين رژيم هاي آبياري، بيشترين عملكرد دانه را به خود اختصاص دادند. كاهش آب مصرفي باعث شد عملكرد دانه در شرايط تنش خشكي متوسط و شديد به‌ترتيب 36.1 درصد و 71.6 درصد نسبت به تيمار بدون تنش خشكي كاهش يابد. رقم صالح از نظر صفاتي از جمله عملكرد دانه، محتواي آب نسبي، كلروفيل و هدايت روزنه اي نسبت به دو رقم ديگر برتري نشان داد. همچنين نشت الكتروليت ها نيز در اين رقم كمتر از ساير ارقام بود و به نظر مي رسد تحمل بيشتري به تنش خشكي داشته باشد.