رديابي و ساخت رابطه‌اي فضاهاي توسعه اقتصاد نخل‌داري؛ قابليت تجاري محصول خرما در ناحيه مَكُّران

اقتصاد نخل‌داري در كشورهاي كمتر توسعه‌يافته ازجمله ايران كه توليدكننده عمده اين محصول به شمار مي‌رود در زمينه عملكرد، زيرساخت‌هاي توليد و نگهداري، بازار رساني و... با چالش‌هاي زيادي مواجه است. از اين رو درك ماهيت و پويايي رابطه‌هاي بين كنشگران در اين زمينه اهميت ويژه‌اي دارد. بنابراين هدف پژوهش حاضر رديابي و ساخت رابطه‌هاي فضايي بين كنشگران انساني و غيرانساني درزمينه قابليت تجاري محصول خرما به‌منظور توسعه كاركردهاي اقتصاد نخل‌داري در ناحيه مكران است. اين پژوهش مبتني بر روش تركيبي (راهبرد متوالي تغييرپذير) است. جامعه آماري شامل 17493 بهره‌بردار خرما و 32 كارشناس كشاورزي است. براي نمونه‌گيري از روش هدفمند احتمالي و براي تعيين اندازه نمونه در مرحله كيفي از معيار «كفايت اطلاعات» و در مرحله كمّي از معيار «نمايندگي (معرف بودن)» به كمك روش كوكران استفاده شده است. روش تحليل، «تحليل تركيبي متوالي» بر اساس راهبرد كيفي كمّي متوالي است. داده‌هاي كيفي به كمك نرم‌افزار «NVIVO» و داده‌هاي كمّي با روش‌هاي آماري در نرم‌افزار «SPSS» پردازش و تحليل شده‌اند. تحليل و استنتاج نهايي داده‌ها بر اساس استدلال لاتور (1987) به روش «ترجمه» صورت گرفته است. نتايج نشان داد كه رابطه‌هاي فضايي گوناگوني بين‌ كنشگران (انساني و غيرانساني) برقرار و يا در حال شكل‌گيري است. بر اساس اين رابطه‌ها، موقعيت جغرافيايي، اقليم، نخل خرما، بهره‌بردار، سرمايه، بازار هدف، سردخانه، دولت، فاصله فضايي، فناوري حمل‌ونقل كه به ترتيب توانسته‌اند شبكه گسترده‌تر و قوي‌تري از كنشگران با رابطه‌هاي بادوام شكل دهند به‌عنوان بازيگران كليدي و مؤثر در زمينه قابليت تجاري خرما عامليت يافته‌اند.