عوامل و ساختار انگيزش رفتار انسان در انديشه‌ علامه طباطبائي

هدف اين پژوهش، دستيابي به عوامل و ساختار انگيزش در انديشه علامه طباطبائي‌ است. بدين‌منظور، با روش كتابخانه‌اي، نقطه نظرات علامه طباطبائي درباره‌ عوامل و ساختار انگيزش انسان از ميان آثار ايشان جمع‌آوري گرديد و سپس به روش توصيفي تحليلي تجزيه‌و‌تحليل گرديد. نتايج بررسي نشان مي‌دهد كه نه عامل دروني و دو عامل بيروني به صورت درهم‌تنيده در صدور رفتار انسان نقش انگيزشي دارند. با توجه به آثار علامه، اين عوامل را مي‌توان به صورت لايه‌هاي پي‌درپي در نظر گرفت: لايه اول، نيروهاي بنيادين وجود انسان (قواي نفس). لايه دوم، اهداف (علل غايي و كمالات قوا). لايه سوم، گرايش‌ها و نيازها. لايه چهارم، شناخت‌ها و برداشت‌ها (ادراكات اعتباري و حقيقي). لايه پنجم، شوق و ميل (هيجانات و عواطف).‌ لايه ششم، خواست و تصميم فردي (اراده). لايه هفتم، واكنش‌هاي فيزيولوژيكي (ايجاد حركت فيزيكي). لايه هشتم، تجريه رفتار (عمل). لايه نهم، رگه‌هاي شخصيتي (ملكات نفساني). اين لايه‌هاي نه‌گانه مربوط به پردازش‌هاي دروني وجود انسان هستند كه از عوامل بيروني چون هدايت، كمك، رحمت و لطف خداوند و همچنين محيط بيروني و جامعه و وسوسه‌هاي شيطان متأثرند. به‌طوركلي، مجموع اين عوامل درهم‌تنيده ساختار انگيزش انسان را شكل مي‌دهند.