تأثير پنج محلول غذايي مختلف بر عملكرد، تركيب شيميايي و تجمع نيترات كاهو در سيستم كشت بدون خاك

Effect of Different Nutrient Solutions on The Yield, Chemical Composition and Nitrate Accumulation of Lettuce in Soilless Culture System

به‌منظور انتخاب محلول غذايي بهينه براي پرورش كاهو (.Lactuca sativa L) در شرايط هيدروپونيك (سامانه باز) در شرايط آب‌و‌هوايي شهركرد، آزمايشي به‌صورت طرح كاملاً تصادفي با پنج تيمار شامل محلول‌هاي غذايي مختلف و در سه تكرار در دانشگاه شهركرد انجام شد. محلول‌هاي غذايي مورد استفاده عبارت بودند از: 1) محلول غذايي مركز تحقيقات باغباني و سبزي‌هاي گلخانه‌اي هلند، 2) محلول غذايي دانشگاه كرنل، 3) محلول غذايي ساواس و همكاران، 4) محلول غذايي يامازاكي و 5) محلول غذايي دُمينگوس و همكاران. نتايج نشان داد كه بيشترين وزن تازه بخش هوايي با كاربرد محلول غذايي دُمينگوس و همكاران حاصل شد كه البته تفاوت معني‌داري با وزن تازه كاهوي تغذيه‌­شده با محلول غذايي دانشگاه كرنل و ساواس و همكاران نداشت. كاربرد محلول غذايي ساواس و همكاران منجر به افزايش معنيدار غلظت منگنز، روي و مس بخش هوايي در مقايسه با ساير محلول‌هاي غذايي شد. اگرچه غلظت فسفر، پتاسيم، كلسيم و منيزيم بخش هوايي كاهو و همچنين وزن خشك آن تحت تأثير نوع محلول غذايي قرار نگرفت. همچنين، كمترين ميزان تجمع نيترات در بخش هوايي كاهو با كاربرد محلول غذايي ساواس و همكاران مشاهده شد. بر مبناي سه شاخص بيشترين وزن تازه بخش هوايي، كمترين تجمع نيترات و بيشترين غلظت عناصر غذايي در بخش هوايي كاهو (آهن، منگنز، روي و مس) كاربرد محلول غذايي ساواس و همكاران براي پرورش كاهو در سامانه كشت بستر متخلخل در شرايط مشابه اين پژوهش پيشنهاد مي­‌شود.

An experiment was conducted to select the optimum nutrient solution for growing lettuce (Lactuca sativa L.) under hydroponic conditions (open system) and Shahrekord climate, as a completely randomized design with five different nutrient solutions and three replicates, in Shahrekord University. The nutrient solutions were: 1) Research Station for Floriculture and Greenhouse Vegetables (the Netherlands), 2) Cornel University, 3) Savvas et al., 4) Yamazaki, and 5) Domingues et al. Results showed that maximum shoot fresh weight was obtained by application of Domingues et al. nutrient solution; of course, it had no significant difference with lettuce shoot fresh weight obtained by application of Cornel University and Savvas et al. nutrient solutions. Application of Savvas et al. nutrient solution led to significant increase in shoot Mn, Zn and Cu concentrations in comparison to other nutrient solutions. However, shoot P, K, Ca and Mg concentrations as well as shoot dry weight were not affected by nutrient solutions. Minimum nitrate accumulation in lettuce shoot was observed in plants nourished with Savvas et al. nutrient solution. Based on the maximum shoot fresh weight, minimum nitrate concentration and maximum elements’ concentration in lettuce shoot (Fe, Mn, Zn and Cu), application of Savvas et al. nutrient solution can be recommended for lettuce production in porous substrate hydroponic culture under the conditions of the present study.