ارتباط درون‌مايه با عناصر و شگردهاي روايي در رمان وقتي چراغ‌هاي زندگي روشن مي‌شوند

درون‌مايۀ هر داستان مانند رشته اي است كه ساير اجزاي آن اثر را به‌هم مي‌پيوندد. هرچه اين ارتباط تنگ تر باشد، آن اثر قوي تر و هنري تر است. رمان وقتي چراغ هاي زندگي روشن مي‌شوند دومين اثر از سردار اُزكان، نويسندۀ موفق تُرك است كه به بيش از بيست زبان زندۀ دنيا ترجمه شده است. اين پژوهش به‌شيوۀ توصيفي ـ تحليلي درپي آن است كه ارتباط درون‌مايه و فرم داستاني را بررسي كند. نتايج نشان مي دهد كه درون‌مايۀ «وقتي چون كودكان به معصوميت و پاكي رسيدي، به كتاب و اسرار آفرينش كه در درون خود توست، خواهي رسيد» به‌گونه اي هنرمندانه و هماهنگ در عناصر «راوي»، «شخصيت»، «فضا»، «لحن» و «گفت‌وگو» منعكس شده است. درواقع اُزكان توانسته است فرم رمان را در خدمت محتوا و مضمون آن قرار دهد. در اين اثر، استفادۀ بجا از بن مايه هايي كه جنبۀ نمادين دارند، مانند كتاب، سفر، كودك، نور، مرگ و دريا، به القاي بهتر درون‌مايه در ذهن مخاطب كمك كرده و استفادۀ هوشمندانه از عناصر داستاني در اين اثر ادبي باعث اتحاد بين راوي ها و شخصيت ها و درنهايت معنا و مضمون عرفاني رمان شده است.