از فني‌گرايي تا استعاره؛ تقليل مفهومي، پيچيدگي و كثرت‌ در نظريه برنامه درسي

موضوع اين مقاله چندگانگي مفهومي در نظريه برنامه ‌درسي است. براي واكاوي موضوع، ابتدا جايگاه نظريه برنامه ‌درسي در حوزه‌هاي ديگر تبيين و سپس ويژگي‌ها و ساختار نظريه و نظريه پردازي برنامه ‌درسي ارائه و تعاريف گوناگون آن بررسي شده است. پس از تبيين ماهيت تعدد و تكثر نظريه برنامه ‌درسي و دلايل آن، استدلال اين است كه نوعي تقليل در مفهوم نظريه برنامه درسي و نظريه‌پردازي و همچنين انگاشت برنامه درسي در جايگاه يك برساخته هم‌تافته، باعث كثرت در نظريه‌هاي برنامه ‌درسي شده‌ است؛ به‌گونه‌اي كه به توليد طيف گسترده‌اي از آنچه را «نظريه» مي نامند انجاميده است كه از يك سو به رويكردهاي كنترل ‌‌محور و علمي در اردوي فني‌گرايان و از ديگرسو به نظرگاه‌هاي رهاساز‌محور، استعاره و تمثيل در جمع نومفهومي‌سازان مي‌رسد. در پايان با ارائه مصاديقي از كاهش‌گرايي مفهومي و پيچيدگي در حوزه، نتيجه‌گيري شده است كه تقليل مفهوم و كاهش پيچيدگي از يك سو و تجليل اين پيچيدگي از سوي ديگر، زمينه‌ را براي زايش نظري و پويايي در برنامه ‌درسي فراهم آورده‌ است.