بررسي ميزان الودگي به فلزات سنگين و مقايسه آناتوميكي برگ گياه چنار Platanus orientalis) ) در دو منطقه تهران

Heavy metal accumulation and anatomical responses of plane plant to urban pollutions in two areas of Tehran

آلودگي‌هاي محيط شهري بر گياهان تأثير نامطلوبي دارند و گياه براي مقابله با چنين تنش‌هايي از نظر آناتوميكي تغييراتي را در برگ‌هاي خود به‌ وجود مي‌آورند. مطالعة حاضر به‌منظور اندازه‌گيري تجمع عناصر كادميم، سرب، روي، مس، نيكل و كروم در برگ درختان چنار و پاسخ آناتوميكي اين گونه به آلودگي موجود در شهر تهران و مقايسه آن با پارك جنگلي چيتگر (منطقه كم‌آلوده) انجام شد. براي اين منظور، 20 اصله درخت سالم و متقارن انتخاب و 3 برگ از جهت غربي تاج هر درخت نمونه برداري شد. برگ‌ها در اواخر تابستان 1394 جهت آناليز عناصر سنگين (كادميم، سرب، نيكل، كروم، روي و مس) و پارامترهاي آناتوميكي (تراكم، طول و عرض روزنه، ضخامت لايه‌هاي كوتيكولي و اپيدرمي و ضخامت سلول‌هاي پارانشيمي) جمع‌آوري شدند. نتايج نشان داد كه غلظت كادميم، سرب، نيكل و كروم در منطقة آلودة بيشتر از پارك جنگلي چيتگر بود. تراكم روزنه و ضخامت اپيدرم بالايي و پاييني در منطقة شهري به-طور معني‌داري كمتر از پارك جنگلي چيتگر بود P≤0.05)). همچنين طول و عرض روزنه در منطقة شهري به‌طور معني‌داري كمتر از پارك جنگلي چيتگر بود. تغييرات مشاهده‌شده استراتژي‌هاي آناتوميكي چنار براي مقابله با آلودگي محيط شهري در تهران است. چنار منبع مناسبي به منظور ذخيره آلاينده‌هاست و براي مقابله با اين مقدار آلاينده، پارمترهاي آناتوميكي برگ را در جهت تحمل تنش به طور معني‌داري تغيير مي‌دهد. پس مي‌توان گفت كه چنار به مقدار افزايش آلاينده حساس است كه سريع از نطر آناتوميكي واكنش نشان داده است.

Urban pollutions have adverse effects on plants, which results in changing the anatomical properties of leaves. The present study aimed at studying the cadmium (Cd), lead (Pb), zinc (Zn), copper (Cu), nickel (Ni) and chromium (Cr) accumulation in plane (Platanus orientalis) leaves and its anatomical response to urban pollutions in the center of Tehran (most polluted area) as compare to Chitgar Forest Park (CFP) (lowest polluted area). For this purpose, 20 healthy trees, each location 10, were selected to investigate the stomatal density, width and length of stomata, mesophyll parenchyma as well as epidermis and cuticle thickness in summer of 2014. The results showed that the concentration of Cd, Pb, Ni, Cr, and Cu in Tehran was more than those in CFP. Stomatal density in the urban area and CFP were measured 211.9 and 224.7 per mm2, respectively, and the length and width of stomata in urban area was significantly less than those in CFP. The thickness of upper and lower epidermis in urban area was less than that in CFP. The changes observed in anatomical properties are the strategies to resist the stress induced by urban pollution. Plane trees are an appropriate sink for heavy metals, but they rapidly respond to the commutation of heavy metals by changing their anatomical properties. Hence plane trees are sensitive to such value of pollution.