نشانه شناسي اجتماعي داستان كوتاه «القميص المسروق» كنفاني با تكيه بر سازه هاي گفتماني هليدي

نشانه شناسي اجتماعي، رويكردي كاربردي در بررسي متون است كه دغدغۀ اصلي آن، درك نشانه هاي اجتماعي و رفتارهاي معنادار است. با توجه به اهميت به كارگيري نظريات علمي در فهم بهتر متون، سازه هاي گفتماني هليدي (انديشگاني، ميان فردي و متني) را ابزاري براي بررسي يكي از داستان هاي كوتاه كنفاني با عنوان «القميص المسروق» قرار داديم كه از حيث شمول دو قطب مثبت و منفي، جدال بين خدمت به وطن و خيانت و گذر قهرمان داستان از ترديد به‌يقين برجسته مي نمايد. بر اين اساس، در حوزۀ انديشگاني، چگونگي بازتاب واقعيت در داستان مذكور، در حوزۀ ميان فردي، نحوۀ تعامل شخصيت ها و در سطح متني شيوۀ سازماندهي و انسجام دو حوزۀ پيشين، با روش توصيفيتحليلي بررسي شد تا به اين سؤال پاسخ داده شود كه گزينش هاي زباني در حوزه هاي مذكور به عنوان سازه هاي معناساز، چگونه در گفتمان شناسي داستان مذكور و كشف لايه هاي زيرين معنا عمل مي كند؟ نتايج حاصل از بررسي جمله واره هاي اين داستان نشان مي دهد كه در سطح انديشگاني، چارچوب كنشگرانۀ متن در آغاز داستان با حضور پررنگ گفتمان «ديگري» همراه است كه انسان فلسطيني را به حاشيه رانده و درگير احساساتي ساخته است كه وي را به سمت خيانت سوق مي دهد، اما فهم حقيقت در پايان داستان از او كنشگري فعال مي سازد كه انتقام جويي از دشمن را در خود تقويت مي كند. در سطح بينافردي، تعامل شخصيت هاي داستاني، روند گذر قهرمان داستان از ترديد به‌يقين، در مواجه با خيانت را به نمايش مي گذارد. و اما در سطح متن، «ارجاع»، «حروف افزايشي» و «تكرار» به ترتيب در سطوح دستوري، پيوندي و واژگاني، بيشترين كاركرد را تداوم معنايي و انسجام بخشي متن به خود اختصاص داده اند.