ملاك ابزاري بودن يك دانش با نگاه به علم منطق

در يك دسته‌بندي، علوم به آلي و اصالي تقسيم مي‌‌شوند. علومي مانند منطق، اصول فقه و جبر به مثابه علوم آلي و ساير علوم مانند فلسفه، فقه و حساب، به‌مثابه علوم اصالي مطرح مي‌‌شوند. آلي و اصالي بودن دو اصطلاح‌اند كه البته تعريف دقيقي از آن‌‌ها ارائه نشده است. براي فهم ملاك‌اين دو علم، بايد به فهم متعارف علم‌شناسان از‌اين دو اصطلاح تكيه كرد. علوم مختلف با هم رابطه تعاون دارند و در حل بسياري از مسائل علوم، از مسائل علوم ديگر استفاده مي‌‌شود، با‌اين حال نمي‌‌توان استفاده از يك علم در علم ديگر را ملاك آلي بودن دانست. همچنين اغراض شخصي توليدگران و مطالعه‌كنندگان يك علم نمي‌‌تواند ملاك صحيحي براي‌اين تقسيم‌بندي باشد. در‌اين مقاله با رد شخصي و نسبي بودن، ملاك عامي براي آلي بودن يك علم ارائه شده است. فايده اصلي يك علم كه عُقلا، به دليل وجودِ آن فايده اصلي، بودن‌اين علم را در مجموعه معارف بشري، عاقلانه مي‌‌دانند، مي‌‌تواند معياري براي‌اين دسته‌بندي باشد. در‌اين مقاله دانش منطق به عنوان يك علم آلي محور بحث قرار گرفته است هرچند ملاك ارائه شده اختصاصي به منطق ندارد.