نقد و نظر: جستاري بر دلالت لفظ بر معنا در شعر؛ نقد و بررسي آراء ناقدان معاصر عرب

دلالت لفظ بر معنا در شعر، از سويي همچون نظام متعارف زبان بوده، هر لفظي بر معناي مدلول خود دلالت مي‌كند. اين باتوجه به جنبه نمادي زبان و وجه خودآگاه آن است كه نقش پيام‌رساني شعر را ممكن مي‌سازد. درواقع، نظام متعارف زبان، تاحدودي كاربري ارتباطي خود را در شعر حفظ مي‌كند. از سوي ديگر، با توجه به وجه ناخودآگاه شعر و غلبه ابهام بر آن، و نيز به دليل تأثير موسيقي، حاصل تحقق تجربۀ شعري، دايرۀ معاني شعر گسترش مي‌يابد و كاركرد پيام‌رساني آن كاهش يافته، روابط تازه‌اي ميان معاني الفاظ ايجاد شده و مجموعۀ جديد معنايي شكل مي گيرد كه باعث افزايش توان شعر در برانگيزاندن احساس مي‌گردد و تأثير رواني آن، اصالت بيشتري مي‌يابد. اين روند، شعر را از ماهيت يك رسانه رسمي ارتباطي كه درجهت انتقال معاني مقصود بكار گرفته شود، خارج مي‌سازد، و هويتي حسي و عاطفي بدان مي‌بخشد. تحقيق حاضر بر آنست تا با تبيين مختصات و ماهيت حقيقي شعر و ارائه تصويري واضح از قدرت منحصر به فرد شعر در بيان معني همراه با برانگيزانندگي احساسات و عواطف در مخاطب كه تا بالاترين حد ممكن شعر را به موسيقي نزديك ميسازد، پيراستگي هويت و پيكره شعر از تحميل معاني و مفاهيم نامتناسب با موجوديت حقيقي شعر و فاصله ثابت آن با متون منطقي از جهت مفاهيم و نيز از جهت عدم بكارگيري شيوه بيان مستقيم به تحليل و استنتاج ادبي بپردازد.معاني شعر درشكل مطلوب و ايده‌آل آن، بطور مستقيم قابل دريافت نيست، بلكه دريك نظام «معناگرا» ادراك شده و حاصل تأمل در بافت ومتن شعر، و نيز سنخيت يافتن فضاي ذهني متلقي با محيط فكري شاعر خواهدبود. اين تحقيق بر اساس تبيين و تحليل آراء ناقدان و بررسي ابعاد و زواياي نظريات ايشان ارايه شده است.