تغييرات كيفي و عملكرد ارقام كلزا (Brassica napus L.) به تنش خشكي آخر فصل در شرايط كشت تاخيري

ارقام جديد زمستانه كلزا (شش لاين آماده معرفي اميد بخش و رقم بومي احمدي به عنوان شاهد) براي واكنش به تنش خشكي آخر فصل در شرايط كشت تاخيري در دو سطح شامل تاريخ كاشت معمول (20 مهر) و تاريخ كاشت تأخيري (5 آبان) و دو سطح آبياري شامل آبياري معمول (شاهد) و قطع آبياري از مرحله خورجين دهي به بعد، به صورت آزمايش فاكتوريل اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو سال زراعي 1394-1393 و 1395-1394 در موسسه تحقيقات، اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج مورد بررسي قرار گرفتند. تاريخ كاشت و آبياري به عنوان عامل اصلي و ارقام به عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شدند. رقم L72 در هر دو تاريخ كاشت مقدار پالمتيك اسيد بيشتري داشت. بيشترين مقدار اولئيك اسيد و لينولئيك اسيد به ترتيب معادل 66.2 و 18.34 درصد در تاريخ كاشت 20 مهر ماه و آبياري نرمال به دست آمدند. بيشترين مقدار اروسيك اسيد در رقم HW3 معادل 0.27 درصد و بيشترين مقدار لينولنيك اسيد معادل 6.95 درصد در تاريخ كاشت 20 مهر از رقم L72 حاصل شد در حالي كه كمترين مقدار لينولنيك اسيد از تيمار تاريخ كاشت 5 آبان در رقم HW3 به دست آمد. در تيمار قطع آبياري، گلوكوزينولات دانه 14 درصد بيشتر از آبياري معمول بود. بيشترين عملكرد دانه به مقدار 4231.2 كيلوگرم در هكتار در تاريخ كاشت 20 مهر از رقم L72 و كمترين آن در تاريخ كاشت 5 آبان از رقم HW3 حاصل شد. در تاريخ كاشت 20 مهر، بيشترين درصد و عملكرد روغن دانه به ترتيب معادل 46.54 درصد و 2576.6 كيلوگرم در هكتار از رقم L72 و كمترين مقدار اين صفات در تاريخ كاشت 5 آبان از رقم HW3 توليد شدند. به طوركلي، نتايج نشان داد كه در شرايط تنش خشكي آخر فصل رقم L72 در هر دو تاريخ كاشت بيشترين عملكرد دانه و روغن را به عنوان دو صفت مهم در اين گياه زراعي به خود اختصاص داد.