بدن‌بيني ؛ كاربست رويكرد گفتمان تاريخي رُوث وُداك در تحليل مستند «دماغ به سبك ايراني»

در فرهنگ مصرفي كنوني مقولۀ بدن و بدن‌پنداري، ركن اساسي هويت شخصي شده است؛ درنتيجه در سال‌هاي اخير انواع مختلفي از جراحي زيبايي در جامعۀ ايراني متداول شده كه بالاترين ميزان مراجعات زيبايي، متعلق به جراحي بيني است. در اين مقاله با تأكيد بر اهميت بدن و تمايل روزافزون به جراحي زيبايي بيني در جامعۀ ايراني و اشاره به تحولات گفتماني بدن در ايران، تلاش شده است با الهام از نظريۀ باومن و باتلر در حوزۀ جنسيت، روش تحليل گفتمان انتقادي و رويكرد تاريخي وُداك، مستند اجتماعي «دماغ به سبك ايراني» توصيف، تفسير و معناكاوي شود. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد در مستند مذكور، نهادهايي مانند تعليم و تربيت (آموزش و پرورش)، دين، پزشكي و هنر، موقعيت سخن‌گويي و موضع‌گيري پيرامون بدن و جراحي زيبايي دارند. فيلم مستند همچنين تنازعي گفتماني ارزشي بين گفتمان مدرسه و پزشكي به‌عنوان تأييدگران و مشروعيت‌دهندگان اين كردار گفتماني (جراحي زيبايي) و گفتمان دين و هنر به‌عنوان نكوهش‌گران اين كردار است و در اين ميان مبادرت‌كنندگان نيز در ديالكتيك‌هايي همچون اطمينان– ترديد، تشويش – لذت و خوشايندي و فرديت قرار مي‌گيرند. تحليل گفتمان مستند مذكور همچنين نشان مي‌دهد هيچ‌يك از گفتمان‌هاي مذكور، موقعيت برتر و فرادست را پيرامون جراحي زيبايي و تصاحب فضاي گفتماني آن ندرند و به همين دليل نمي‌توانند يكسره هژمونيك شوند و بر ساحت مذكور تفوّق پيدا كنند.