تبيين جامعه‌‌شناختي فرهنگ مالياتي بر مبناي واكاوي نظام معنايي مؤديان مالياتي در شهر اصفهان: رويكردي تركيبي

پژوهش حاضر با هدف تبيين جامعه‌شناختي فرهنگ مالياتي مؤديان ازطريق واكاوي نظام معنايي آنها دربارۀ پديدۀ ماليات انجام شده است. روش پژوهش از نوع تركيبي و راهبرد اكتشافي متوالي است. در مرحلۀ كيفي پژوهش از روش نظريۀ زمينه‌‌اي (رويكرد سيستماتيك) و در مرحلۀ كمي از روش پيمايش استفاده شد. جامعۀ مطالعه‌شده، مؤديان مالياتي شهر اصفهان است. تعداد نمونه در مرحلۀ كيفي پژوهش 30 نفر و در مرحلۀ كمي 440 نفر است. شيوۀ نمونه‌‌گيري در مرحلۀ كيفي، هدفمند نظري و در مرحلۀ كمي، طبقه‌‌اي نسبي است. براي تحليل داده‌‌ها در مرحلۀ كيفي از شيوۀ كدگذاري و در مرحلۀ كمي از رويكرد مدل‌‌‌سازي معادلۀ ساختاري واريانس‌‌محور استفاده شده است. يافته‌‌هاي مرحلۀ كيفي پژوهش نشان‌دهندۀ شكل‌‌گيري نظام معنايي مؤديان مالياتي دربارۀ پديدۀ ماليات پيرامون تعدادي مقولۀ عمده و يك مقولۀ هسته به نام «مطالبه‌‌گري نامتوازن» است. يافته‌‌هاي مرحلۀ كمي پژوهش بيان‌كنندۀ اين است كه ميانگين متغير فرهنگ مالياتي در جامعۀ آماري پژوهش پايين‌‌تر از حد متوسط است. متغيرهاي مستقل پژوهش در حد نسبتاً بالايي توان تبيين واريانس متغير فرهنگ مالياتي را دارند و در الگوي تجربي پژوهش متغيرهاي نظام‌‌مندي ماليات، اعتماد متقابل كنشگران، عدالت مالياتي و كارآمدي مصارف مالياتي به‌طور مستقيم، متغيرهاي شفاف‌بودن قوانين مالياتي و اقتدارگرايي مالياتي به‌طور غيرمستقيم و متغيرهاي انصاف مالياتي و سلامت اقتصادي مسئولان به‌طور مستقيم و غيرمستقيم بر فرهنگ مالياتي مؤديان اثر مي‌‌گذارند.