تطبيق نظريه جامعه شناسي با ساختار ادبي اجتماعي رمان هاي سيمين دانشور

نقد جامعه‌شناختي رمان كه يكي از انواع پركاربرد نقد ادبيات داستاني است، بر اساس پيوند ميان ساختارهاي اجتماعي و ساختار ادبي، قرائتي جامعه‌شناسانه از متن ادبي ارائه مي‌دهد. اين مقاله به روش تطبيقي به بررسي ويژگي هاي اجتماعي، كنش هاي معنادار فاعلان جمعي، درون مايه هاي اجتماعي تكرارشونده، شناخت جايگاه طبقاتي نويسنده و بازتاب آن بر پيرنگ و شخصيت هاي رمان، ارتباط و تناظر ميان ساختار ادبي و ساختار اجتماعي در رمان هاي دانشور پرداخته است. زنان آثار دانشور، از هر دو طبقه اجتماع، «اشراف و محروم» و از آدم هاي دور و بر خودش انتخاب شده اند. او در رمان‌هاي متأخر خود، شخصيت هاي زن را از ميان دانشجويان و قشر دانشگاهي برگزيده است. سووشون سكوي پرتاب نويسنده براي حركت در مدار واقع گرايي بوده و دانشور خط عزيمت انديشه زري را از فردگرايي تا جامعه گرايي و از انقياد تا عصيان ضد روزگار خود و از زني احساساتي و منفعل تا مرز زني منطقي و فعال و از عاميانه انديشي تا پهنه انديشه هاي فلسفي و اجتماعي پيگيري كرده است. در نتيجه از ديدگاه جامعه شناسي، عواملي مانند تحولات اجتماعي، انقلاب بيروني و دروني و ارتباط و تناظر ساختار ادبي و ساختار اجتماعي بر آفرينش و تحول شخصيت هاي رمان هاي دانشور تأثيري به سزا داشته است.