تحليل سفر روحاني ويراف در ارداويراف‌نامه بر اساس الگوي كمبل

معراج‌نامه‌ها از گونه‌هاي كهن در ادب ديني هستند و نمونه‌هاي كمابيش مشابهي در فرهنگ‌هاي جهان دارند. ارداويراف‌نامه مفصل‌ترين معراج‌نامۀ مزدايي است كه داستان سفر روحاني ويراف به جهان ديگر و بازگشت پيروزمندانه وي را گزارش كرده‌ است. به باور جوزف كمبل، سفر قهرمان در متون روايي همه ملت‌هاي جهان از ساختار واحد و مشابهي برخوردار است كه بر آمده از ناخودآگاه جمعي است. اهميّت اين پژوهش تلاش براي تجلّي مؤلفه‌هاي فرهنگ پيشين ايراني در چنين آثاري با تكيه بر نظريه‌هاي پذيرفته جهاني است كه با هدف تبيين مراحل سفر قهرمان (ويراف) در ارداويراف‌نامه بر اساس الگوي كمبل با رويكردي توصيفي تحليلي انجام شده و دستاورد پژوهش حاكي است كه سفر ويراف با مراحل سه‌گانه (عزيمت، تشرّف و بازگشت) سفر قهرمان در الگوي كمبل تا حدودي هم‌خواني دارد و در مواردي از زيرگونه‌هاي هفده‌گانه فاقد معادل است كه دليل آن نوع نگرش به سيماي قهرمان در ساحت هدف‌هاي ديني و اسطوره‌اي و نيز تفاوت بنيادين موضوع معراج با سفر قهرمان است