تحليل كيفيت ترجمۀ ادبي با رويكرد نقش‌گراي ارزيابي ترجمه: مطالعه موردي ترجمه‌هاي فارسي رمان فرني و زويي اثر جي. دي. سلينجر

ارزيابي كيفيت ترجمه متون ادبي بر پايۀ نقش زبانيْ يكي از موضوعات مورد توجه در مطالعات ترجمه است. يكي از مطرح‌ترين الگوهاي ارائه‌شده در اين زمينه الگوي ارزيابي كيفيت ترجمۀ هاوس (1997) است كه بر نظريه نظام‌مند نقش‌گراي هليدي استوار است. به باور هاوس، دو نوع ترجمه وجود دارد: آشكار و پنهان. حاصل ترجمۀ آشكار، برخلاف ترجمۀ پنهان، كه رنگ‌و‌بوي بومي به خود گرفته است، متني با عناصر بيگانه و ناآشناي فرهنگي است كه ردپاي مترجم در آن كاملاً مشاهده مي‌شود. هاوس ترجمۀ آشكار را براي متون فرهنگ‌محور و به‌ويژه متون ادبي پيشنهاد مي‌كند. نگارندگانِ پژوهش حاضر مي‌كوشند تا با بررسي نقش متون مبدأ و مقصد، و همچنين بررسي تنوع و تكرار خطاهاي آشكار، چگونگي بازتوليد نقش متن ادبي و نيز آشكاربودن و پنهان‌بودن ترجمه ادبي را، با توجه به عناصر مؤثر، واكاوي كنند. به اين منظور، برمبناي روشي تحليلي‌ـ توصيفي، كيفيت دو ترجمه فارسي موجود از رمان فرني و زويي، اثر جروم ديويد سلينجر (1961)، را ارزيابي مي‌كنند. در فرايند بررسي، بخش‌هايي از پيكره با ترجمه‌هاي ميلاد زكريا و اميد نيك‌فرجام مقابله و بررسي مي‌شود. يافته‌هاي پژوهش در قالب خطاهاي آشكار و پنهان ارائه و تحليل مي‌شود. نتيجه بررسي‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه رويكرد عمده هر دو مترجم نزديك‌كردن متن مبدأ به خواستگاه‌ و چارچوب ذهني مخاطبِ ترجمه است، هرچند ترجمۀ زكريا نسبت به ترجمۀ نيك‌فرجام ترجمه آشكارتري است و توجه بيشتري بر بازتوليد «نقش انديشگاني» متن مبدأ داشته است.