تأثير استيلاي مغول بر تغيير نظرات فقهي اماميه در تشكيل حكومت

ظهور مغولان در رأس قدرت سياسي، سبب تغيير نگرش جهان اسلام و بالتبع، فقهاي اماميه در امر حكومت شد و آنان را واداشت تا به تغيير الگوي حكومت از «خليفه اللهي» به «حاكم اسلامي» تن در دهند. پيش از حمله مغول، نفي مشروعيت هر حكومتي غير از حكومت امام معصوم (ع) تقريباً نقطه مشترك ميان ديدگاه اكثر فقهاي شيعه بود و همكاري با آنان را در صورت ضرورت، تا حدي روا مي شمردند كه نافي اين اصل نباشد كه اين نتيجه استيلاي ديدگاه‌هاي كلامي بر فضاي فكري فقهاي شيعي بود، اما در دوران استيلاي مغولان غيرمسلِم، عواملي كه موجبات دور بودن اماميه از قدرت مركزي و استنكاف آنان از تأييد و يا همكاري با آن مي شد، عملاً كاهش يافت و فقهاي اماميه با پذيرش برخي وظايف امام معصوم (ع) در امر اداره جامعه و تحوّل در تعريف اصطلاح عدالت براي حاكمان اسلامي، عملاً شرايط پيش‌آمده را به نفع گفتمانِ «تأييد مشروعيت حاكمان سياسي» پيش بردند.