بازانديشي در مباني فقهي ديه لب ها (موضوع ماده 607 ق.م.ا.):از نظريه تنصيف تا نظريه تغليب

فقيهان اماميه بر اين باورند كه از بين بردن هر دو لب، موجب ثبوت ديه كامل است، امّا پيرامون مقدار ديه هر يك از لب‌ها به‌طور جداگانه و در حالت انفرادي، اختلاف‌نظر دارند. با احصاي تمامي ديدگاه هاي مطرح شده در اين زمينه مي توان دريافت همه اين اختلاف نظرها در قالب دو نظريه كلي قابل ارائه است. در نظريۀ نخست كه مي توان با نام نظريۀ تنصيف از آن ياد كرد، لب بالا و پايين، در ميزان ديه با هم برابرند و به هر يك نصف ديه كامل تعلق مي گيرد. اين انگاره در ماده 607 قانون مجازات اسلامي (مصوب 1392) مقبول قانون گذار ايران نيز قرار گرفته است. در نظريۀ دوم كه نظريۀ تغليب خوانده شده، ميزان ديۀ لب پايين، نسبت به لب بالا افزون تر است. معتقدان به نظريۀ اخير، در مقدار اين فزوني، بر يك رأي نيستند و هر يك بنا به دلايلي، ميزان خاصّي براي آن در نظر گرفته اند. در اين پژوهش، با روش توصيفي و تحليلي و با مراجعه به اسناد معتبر، نظريۀ تغليب ترجيح داده شده است و از ميان سه ديدگاهي كه ذيل اين نظريه در زمينه ميزان فزوني ديه لب پايين ارائه گشته، ديدگاهي برگزيده شده كه وفق روايت ظريف، ديه لب بالا را نصف ديه كامل و ديه لب پايين را دو سوم ديه كامل تعيين كرده است.