رهيافتي بر انواع سنت فعل و نحوه تأثير شناخت نوع سنت بر استنباط حكم

سنت از مهم ترين منابع و ادله دانش فقه است كه به لحاظ نوع عمل و عكس‌العمل معصوم ع به سه نوع قول، فعل و تقرير او تقسيم مي‌شود. بعد از قول، سنت فعل با توجه به عصمت معصومان (ع) جايگاه خاصي در بيان حكم دارد و امكان برداشت حكم از آن امري مسلم، ولي داراي شرايط خاص است كه مي‌توان كم‌توجهي بعضي از فقها به سنت فعل را مرتبط با شرايط خاص آن دانست؛ از اين رو، شناخت هر چه دقيق‌تر فعل معصومان (ع) راه گشاي استفاده از سنت فعل است. باب حج ـ كه مورد تأكيد اين پژوهش است ـ داراي مزيت ويژه‌اي براي بررسي سنت فعل است؛ زيرا در اين باب فعل نقش مهمي در بيان احكام دارد و وسعت زماني آن و تعدد افعال آن بستر مناسبي را براي بررسي سنت فعل ايجاد مي‌كند.  در اين تحقيق برخلاف رويه جاري كه مراجعه به كتب اصول فقه است سعي شده با مراجعه به موارد و مصاديق استدلال به سنت در كتب فقهي و مباحث فقهي فقها كه محل استفاده از سنت و مشخص‌كننده ميزان اعتبار آن در كارزار استنباط است، به تقسيم صحيحي از سنت دست يافت. در بررسي موارد استدلال معصومان(ع) به سنت فعل و كيفيت و ميزان استفاده فقها از آن در استنباط احكام مي‌توان سنت را به اقسام اختصاصي، مبين، مسئول حج، مسئول اطرافيان و شخصي تقسيم كرد كه هر يك از اقسام داراي مصاديق مختلفي در فقه است و درك صحيح هر يك از اقسام، تأثير ويژه‌اي در برداشت حكم از سنت فعل دارد.