تعيين الگوي استقرار طبيعي زادآوري زايشي بلوط ايراني در شرايط مختلف رويشگاهي به منظور استفاده در احياي جنگل هاي زاگرس

شناخت الگوي استقرار زادآوري طبيعي به منظور تقليد از آن در جنگل كاري، گام مهمّي در راستاي احياي جنگل هاي زاگرس است. در اين راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسي وضعيّت استقرار طبيعي زادآوري زايشي بلوط ايراني در سه توده از جنگل هاي حفاظت شده دالاب استان ايلام، با شرايط توپوگرافيك متفاوت، طي فصل بهار و تابستان 1395 انجام شد. در هر توده ، يك ترانسكت پايه در جهت عمود بر شيب دامنه پياده و روي آن موقعيّت هاي استقرار زادآوري شامل «زير تاج درخت»، «زير و پناه درختچه «، «زير و پناه بوته»، «كنار سنگ» و «فضاي بدون پوشش» انتخاب شد. براي هر موقعيّت استقرار زادآوري، سه تكرار انتخاب و براي هر كدام، يك پلات دايره اي شكل 15 متر مربعي دائمي پياده شد. در هر پلات، تعداد نهال ها و بلندي آنها اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان زادآوري بلوط ايراني در جهت شمالي و ارتفاع 1400 متر از سطح دريا، زير تاج درختان بلوط و بنه، در سمت شمالي تاج درختان و در فاصله ثلث اوّل شعاع تاج درخت است. كمترين ميزان زادآوري بلوط، بسته به شرايط رويشگاه، در زير و پناه بوته ها، كنار سنگ ها و فضاي آزاد بوده و در زير تاج درختان كيكم، زادآوري بلوط يافت نشد. بيشترين تراكم نهال هاي بلند در فاصله ثلث سوّم شعاع تاج درخت و كمترين ميزان آنها در فاصله ثلث اوّل شعاع تاج درخت بود. نتيجه آنكه تاج درخت، مهم ترين نقش را در استقرار نهال و پرستاري آن در مقايسه با ساير موقعيّت هاي استقرار زادآوري در جنگل دارد. با توجّه به استقرار قابل توجّه زادآوري در زير و پناه درختچه ها و بوته ها، مي توان به نقش مؤثّر آنها در حمايت نهال ها و بزرگ شدن آنها اشاره كرد. بر اساس نتايج بالا، مي توان الگوي استقرار زادآوري طبيعي بلوط را براي احياي جنگل هاي زاگرس پيشنهاد داد.