ارزيابي سناريونگاري مشاركتي در آينده‌پژوهي محيط‌زيست منطقه 1 شهر تهران

امروزه مسائل محيط‌زيستي به‌قدري دامنه پيدا كرده است كه قلمرو آن‌ها ديگر به مسائل فنّي ختم نمي شود؛ به گونه اي كه مسائل زيست‌محيطي به طور كلّي مفهوم اجتماعي دارند. مشاركت شهروندي و سناريونگاري مشاركتي با پيروي از نظريه كنش ارتباطي هابرماس، يكي از رويكردهاي جديد برنامه‌ريزي راهبردي به شمار مي رود. نقش فعّال شهروندان در ترسيم آينده محيط زندگي خود و اقدام اجتماعي درخصوص كاهش تهديدات آتي محيط‌زيستي، با رفتارهاي حفاظتي محيط‌زيست شهري، ازجمله رويكردهاي جديد در مشاركت شهروندي است. هدف اصلي نوشتار پيش رو ارزيابي سناريونگاري مشاركتي با‌ رويكردي ميان‌رشته‌اي در آينده‌پژوهي محيط‌زيست شهري است. روش نمونه گيري در پژوهش حاضر به شيوه سهميه اي و نظام مند بوده كه با توجّه به روش پژوهش تركيبي و چندمرحله‌اي بودن پرسش نامه تعداد هشتاد نفر براي جامعه نمونه انتخاب شد. براي تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزارهاي ميك مك و اِس. پي. اِس. اِس. استفاده شده و براي سناريونگاري از روش شبكه تجارت جهاني و به منظور بررسي ميزان مشاركت از آزمون لون و تي بهره گرفته شده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه محيط‌زيست منطقه مورد مطالعه تحت تأثير دو محور اصلي «مديريت بهينه فضاي شهري» و «مشاركت شهروندان» است كه درنتيجه آن، چهار سناريو تدوين شد؛ همچنين نتايج ديگر نشان مي دهد كه سطح معني داري براي سه شاخص آگاهي شهروندي، رفتار محيط‌زيستي و مسئوليت‌پذيري شهروندي در بين دو گروه پژوهش كمتر از 0.05 است كه اين نشان مي دهد سناريونگاري مشاركتي به‌مثابه روشي كاربردي به منظور برنامه ريزي محيط‌زيست منطقه 1 شهر تهران از كارآيي لازم برخوردار بوده و مي توان از اين رويكرد براي مديريت مسائل محيط‌زيستي در مراكز تصميم گيري و سياست‌گذاري شهري بهره جست.