تحليلي بر ظرفيت نهادي- مديريتي فضاهاي شهري در ارتباط با مشاركت شهروندان در ادارۀ شهرها (مطالعه موردي: منطقه 8 شهر تبريز)

تحقق مشاركت شهروندان در ادارۀ شهرها، مستلزم ظرفيت‌سازي هايي در ابعاد نهادي و سازماني فضاهاي شهري است. از اين رويكرد، درجهت تحقق مشاركت و در كنار شكل‌گيري عناصر ساختاري نظير شوراهاي شهر، عواملي كه به چگونگي و ظرفيت‌هاي ارتباطي ايجاد شده بين سازمان‌هاي مديريت شهري و شهروندان در فضاهاي شهري مربوط است، مورد توجه قرار مي‌گيرد. با توجه به ايده نظري مذكور و با هدف شناخت مؤلفه‌هاي ظرفيت نهادي مديريتي فضاهاي شهري و رابطه آن با مشاركت شهروندان، پژوهش حاضر اين موضوع را در منطقۀ 8 تبريز مورد بررسي قرار داده است. از مشكلات فراروي مديريت شهري در اين منطقه كه مرتبط با عدم مشاركت فعال شهروندان است مي‌توان به‌كمبود درآمد مديريت شهري، ضعف در خدمات‌رساني به شهروندان، عدم همكاري شهروندان در پرداخت عوارض به شهرداري، عدم مسئوليت‌پذيري مردم نسبت به مسائل بهداشتي و نظافت محلات، بي‌توجهي به اولويت‌هاي شهروندان در اجراي پروژه‌هاي شهري، ناآشنايي با حقوق شهروندي و... اشاره كرد. روش تحقيق از نوع توصيفي و همبستگي است كه با استفاده از مطالعۀ كتابخانه‌اي اسنادي و ميداني (پرسشنامه و مصاحبه) انجام گرفته است. حجم نمونۀ انتخاب شده با توجه به حجم جامعۀ آماري، 384 نفر برآورد شد. پايايي داده ها با بهره گيري از ضريب آلفاي كرونباخ 0.76 محاسبه شد. با اجراي آزمون تي‌تك نمونه اي، دو فرضيۀ اول تحقيق مبني بر وضعيت نامطلوب مشاركت و نيز ظرفيت پايين نهادي مديريتي فضاي شهري براي مشاركت شهروندان در منطقۀ 8 تبريز مورد تأييد قرار گرفت. نتيجۀ آزمون رگرسيون گام به گام نشان داد كه مؤلفۀ نگرش دولت به مشاركت با ضريب بتا 0.469 بيشترين تأثير را در بين مؤلفه‌هاي بسترهاي نهادي مديريتي داشته است. سپس به ترتيب مؤلفه‌هاي نقش رسانه‌هاي جمعي، نقش تشكل‌هاي مردمي ‌و ايجاد فرصت‌هاي ارتباط با مديريت شهري با ضريب بتا 0.443، 0.408 و 0.370 در مراتب بعدي قرار داشته‌اند. همچنين نتيجۀ آزمون همبستگي پيرسون نشان مي‌دهد كه بين اقدام به مشاركت و مؤلفه‌هاي نهادي و مديريتي دخيل در مشاركت شهروندان در منطقۀ مورد مطالعه، رابطه وجود دارد.