تحليل نوزمين ساخت در حوضه‌هاي شمال غرب دامنۀ سهند (آذربايجان شرقي)

ارزيابي تكتونيك فعال در هر منطقه داراي اهميّت زيادي است. وجود گسل هاي متعدد در محدودۀ كوهستان سهند، زمينۀ مناسبي را براي بررسي فعاليت هاي تكتونيكي در حوضه هاي اين منطقه فراهم كرده است. حوضه هاي آبريز اسكوچاي و آذرشهرچاي در شمال‌غرب كوه سهند واقع شده اند. شواهد ژئومورفولوژيكي حوضه هاي مورد بحث حاكي از ادامۀ فعاليت هاي نئوتكتونيكي در دوران پليوكواترنر است. هدف از اين پژوهش ارزيابي نسبي تكتونيك فعال منطقه با استفاده از تحليل هاي شكل سنجي و مقايسۀ نتايج به‌دست آمده از شاخص‌هاي ژئومورفيك و شواهد ژئومورفولوژيكي مي باشد. در اين پژوهش از شاخص‌هاي ژئومورفولوژيكي متعدد (AF,BS,T,SL,S,VF)، نقشه هاي توپوگرافي و زمين شناسي، نرم افزارهاي Arc GIS، Arc map، Global mapper براي تجزيه و تحليل فعاليت هاي نئوتكتونيكي منطقه استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد مقادير به‌دست آمده از شاخص‌هاي ژئومورفيك و بررسي شواهد ژئومورفولوژيكي حاكي از فعال بودن نئوتكتونيك با درجات مختلف در كل محدودۀ مورد مطالعه است؛ به‌طوري كه فعاليت تكتونيكي در هر دو حوضۀ مورد بررسي بالاست و حوضه ها بر اساس طبقه بندي شاخص IATدر كلاس 2 قرار مي‌گيرند. مقادير كمّي‌ به‌دست آمده از شاخص‌هاي ژئومورفيك توسط شواهد ژئومورفولوژيكي همچون تغييرات شديد در نيمرخ طولي رودخانه، ديوارۀ قائم مسلط بر رودخانه، عدم تقارن رودخانۀ اصلي، عدم تقارن شبكۀ زهكشي، طول بيشتر آبراهه در سمت رودخانه، تغيير ميزان عمق و پهناي بستر رودخانه و دره‌هاي عميق تأييد مي‌شوند. نتايج شاخص‌هاي مورد بررسي و شواهد ژئومورفولوژيكي حاكي از تأثيرپذيري بيشتر سامانۀ رودخانۀ حوضه هاي مورد بررسي از حركات نئوتكتونيكي جوان است. اين تحليل ها و نتايج به‌دست آمده حاكي از ادامۀ فعاليت هاي نئوتكتونيكي در منطقه است و در مجموع هر دو حوضۀ آبريز از نظر فعاليت تكتونيكي فعال تشخيص داده شد.