پتانسيل‌‌‌‌سنجي توسعۀ كاربري زنبورداري با استفاده از فرايند تحليل سلسله‌‌ مراتبي مطالعۀ موردي: مراتع تمين، شهرستان ميرجاوه

شناسايي مناسب‌ترين مناطق براي توسعه كاربري زنبورداري در مراتع يكي از ملزومات جلوگيري از تخريب مرتع است. در پژوهش حاضر پتانسيل مراتع تمين شهرستان ميرجاوه جهت توسعه كاربري زنبورداري با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي مورد ارزيابي قرار گرفت. براي اين منظور با تلفيق معيارهاي پوشش گياهي، عوامل محيطي و دسترسي به منابع آب، مدل شايستگي زنبورداري تعيين و شايستگي مناطق مختلف جهت استفاده زنبورداري مشخص شد. نمونه‌برداري از پوشش گياهي به روش تصادفيسيستماتيك و با استقرار 3 ترانسكت 300 متري انجام شد. پس از تعيين وزن معيارهاي مؤثر در هر مدل از طريق مقايسه زوجي، شايستگي تيپ‌هاي گياهي مرتع بررسي و اولويت آنها جهت استفاده زنبورداري مشخص شد. بر اساس نتايج، ارزش معيار پوشش گياهي (0.62) بيشتر از معيارهاي عوامل محيطي (0.37) و دسترسي به منابع آب (0.014) تعيين شد. مقايسه كلي مجموعه معيارهاي مؤثر نيز نشان داد كه تيپ‌هاي گياهي Artemisia sieberi Asteragalus eriastylus و Astragalus eriastylus Cousinia stocksi به ترتيب بيشترين (وزن نهايي 0.34) و كمترين شايستگي (وزن نهايي 0.055) را دارند. به‌طور كلي، از مجموع 5572 هكتار اراضي مرتعي منطقه مورد مطالعه، 1820.9 هكتار (معادل 32.68 درصد) در طبقه شايستگي بدون محدوديت (S1)، 2630 هكتار (معادل 47.2 درصد) در طبقه شايستگي با محدوديت اندك (S2)، 770.05 هكتار (معادل 13.82 درصد) در طبقه شايستگي با محدوديت زياد (S3) و 351 هكتار (معادل6.3 درصد) در طبقه غيرشايسته (N) براي توسعه كاربري زنبورداري قرار گرفت. نتايج گوياي آن است كه به‌دليل تنوع گونه‌هاي گرده‌زا و شهدزا و محدوديت كم در عوامل مؤثر ديگر، بخش قابل توجهي از مراتع ييلاقي تمين (حدود 80درصد) از استعداد بالايي جهت توسعه كاربري زنبورداري برخوردار است. از اين رو، برنامه‌ريزي جهت توسعه اين كاربري در اين مراتع ضروري است و مي‌تواند علاوه بر فراهم آوردن فرصت‌هاي شغلي جديد و بهبود وضعيت معيشت بهره‌برداران، منجر به استفاده پايدار از اين مراتع شود.