تحليل عوامل مؤثّر بر تنوّع بخشي اقتصاد غيركشاورزي و اثرات آن بر پايداري سكونتگاه‌هاي روستايي(مطالعۀ موردي: بخش سرولايت شهرستان نيشابور)

اهداف: تحقيق حاضر بر آن است تا عوامل بسترساز بخش غيركشاورزي در ابعاد نظام محيطي، اجتماعي، اقتصادي، سياسي و كالبدي و اثرات آن بر پايداري سكونتگاه هاي روستايي در دهستان سرولايت شهرستان نيشابور را بررسي و تجزيه‏و تحليل كند. روش: اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي ـ تحليلي و با بهره گيري از شيوۀ پيمايشي (پرسش نامه) در قالب 5 مؤلّفۀ زمينه ساز اشتغال غيركشاورزي (محيطي، اجتماعي، اقتصادي، كالبدي و سياسي) و تأثيرات آن بر توسعۀ سكونتگاه‌هاي روستايي بخش سرولايت شهرستان نيشابور با استفاده از آزمون هاي آماري T تك‏نمونه اي، تااوبي كندال و رگرسيون چندگانه انجام گرفته است. تعداد روستاهاي موردبررسي براساس ميزان جمعيت (روستاهاي بالاي 50 خانوار) تعداد 13 روستا به صورت تصادفي انتخاب شدند كه براساس فرمول كوكران، حجم نمونه 324 خانوار تعيين شد. يافته‌ها/نتايج: يافته‌هاي حاصل از مطالعۀ ميداني نشان مي‌دهد به غير از مؤلّفه‌هاي نظام‌هاي محيطي و كالبدي كه شرايط مساعدي را به جهت ايجاد و گسترش مشاغل غيركشاورزي در بخش موردمطالعه نشان داده است، ديگر مؤلّفه‌هاي زمينه ساز اجتماعي، اقتصادي و سياسي به گونه‌اي نبوده است كه زمينه را جهت ايجاد و گسترش مشاغل غيركشاورزي فراهم آورد. نتيجه گيري: مساعدنبودن مؤلّفه هاي زمينه ساز ايجاد و توسعۀ بخش غيركشاورزي، به ويژه مؤلّفه هاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي موجبات جابه جايي‌هاي گستردۀ روستايي ـ شهري، به ويژه نيروهاي جوان و تحصيل كرده به شهرستان نيشابور و ديگر شهرهاي استان و به دنبال آن، ازدست رفتن فرصت هاي اقتصادي به ويژه در بخش كشاورزي را فراهم آورده و منجر به ناپايداري سكونتگاه‌هاي روستايي در ناحيۀ موردمطالعه شده است.