تحليل فضايي الگوي برنامه ريزي توسعۀ كالبدي شهرهاي استان مركزي

تبيين موضوع: امروزه در پژوهش هاي متعددي در علوم اجتماعي، اقتصادي، زيست محيطي و كالبدي از فنون تحليل فضايي در سامانه اطلاعات جغرافيايي استفاده مي شود. توانمندي در تحليل يكپارچه سطوح و امكان بهره مندي از تلفيق لايه هاي مختلف اطلاعاتي از مزيت هاي بهره گيري از اين فنون مي باشد. هدف اين پژوهش نيز تحليل فضايي الگوي برنامه ريزي توسعه كالبدي شهرهاي استان مركزي با استفاده از فنون تحليل فضايي مي باشد. روش: مقاله حاضر از نظر هدف كاربردي و از نظر روش توصيفي تحليلي مي باشد. در اين پژوهش كليه مصوبات كارگروه زيربنايي و شهرسازي استان مركزي بين سالهاي 1390 الي 1396 جمع آوري شد و به منظور تحليل پراكنش و توزيع فضايي اين مصوبات در سطح استان مركزي از تحليل آمار فضايي سامانه اطلاعات جغرافيايي استفاده شده است. در اين پژوهش از سه روش ميانگين نزديكترين همسايگي (ANN)، روش خوشه بندي زياد/كم (HLC) و روش خودهمبستگي فضايي (SA) در تحليل فضايي آماري و روش تخمين تراكم كرنل (KD) به منظور نمايش فضايي عوارض در سطوح پيوسته استفاده شده است. يافته‎ها: نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه پراكنش مصوبات در سطح استان به صورت خوشه اي بوده كه منجر به الگوي قطبي شدن شهرهاي پرجمعيت و به تبع آن تمركز فضايي و افزايش نابرابري هاي منطقه اي را به دنبال داشته است. نتايج: ناديده انگاشتن توان منطقه اي و نقش عوامل محيطي در آمايش استان مركزي يكي از بارزترين نتايج تحليل مكاني مصوبات كارگروه در دهه كنوني است. لذا با ايجاد پايگاه اطلاعات مكاني در سامانه اطلاعات جغرافيايي در سطح استان و بروزرساني و رصد مداوم آن و تحليل و پايش مستمر سياست هاي توسعه اي در سطح شهرهاي استان متناسب با توان منطقه اي و اكولوژيكي، مي توان به سمت توسعه پايدار منطقه اي گام برداشت.