شيوۀ خاص مولوي در بيان موضوع«غفلت ممدوح و مذموم» با استفاده از تمثيل و حكايت

مثنوي شاهكار عرفاني مولانا از معدود آثاري است كه در عين ديرينگي، از بسياري جوانب همچنان تازگي و طراوت خود را حفظ نموده است. يكي از جنبه‌هاي تازگي اين اثر، استفاده از تمثيل و رمز در بيان مفاهيم عرفاني است. بعلاوه در ميان آثار كهن، چشمگيرترين اثر ادبي كه تمثيل در آن بسيار به چشم مߌخورد مثنوي مولوي است. مولانا براي نزديك كردن مطالب عرفاني به ذهن و فهم و ادراك شنوندگان و همچنين تبيين مقصود خود به تمثيل متوسل شده است و هرقدر كه مسئله‌اي مبهمتر و پيچيده‌تر باشد بر تعداد تمثيلها ميافزايد . باوجود اين كه مولوي در حكايات تمثيلي تحت تاثير سبك و سياق قصص قرآني است اما در تمثيل داراي سبك شخصي است.در اين تحقيق كه به روش توصيفي- تحليلي نوشته شده است، حكايات و تمثيلهاي مربوط به موضوع «غفلت ممدوح و مذموم» و شيوۀ سمبل‌پردازي در اين تمثيل‌ها بررسي ميشود.نتايج تحقيق نشان ميدهد كه مولانا تنها از يك تمثيل براي بيان غفلت ممدوح استفاده كرده است اما تمثيلهاي طيادي را براي توضيح غفلت مذموم به كار برده است. سمبلها و رمزهاي غفلت در مثنوي خواب( براي غفلت ممدوح و مذموم)، چنگ، شب، پنبه، پرده و تخم هستند. مولانا علت غفلت آدمي را نفس، آرزو، دنيا و نعمتهاي آن، گستاخي و نعمتهاي خداوند ميداند.