مفهوم و جايگاه عنف در حقوق كيفري ايران

مفهوم عنف در حقوق كيفري كمتر محل بحث حقوقدانان بوده است. نبود تعريفي روشن از عنف در قوانين كيفري از يك سو و وجود مفاهيمي چون اكراه و اجبار در كنار عنف از سوي ديگر، ابهاماتي را در خصوص ماهيت اين مفهوم ايجاد كرده است. اين مقاله در بخش تحليل ماهيت عنف اين مهم را به اثبات مي رساند كه عنف موقعيتي است كه در آن از بزه ديده سلب اراده گردد يا اراده او غير آزادانه يا غيرآگاهانه باشد. درحقيقت فقدان اراده يا فقدان رضايت در بزه ديده، عنصر اساسي عنف است. واكاوي جايگاه عنف در سياست كيفري ايران و تأثيرگذاري اين امر بر تحقق جرم و ميزان مجازات در مقاله پيش رو اين مهم را به اثبات مي رساند كه نظام حقوق كيفري ايران در برابر عنف دچار كاستي هايي است كه مهم ترين آن، عدم تأثيرگذاري عنف بر تشديد مجازات در برخي جرايم است. رويكرد قانون گذار در جرايمِ توأم با عنف، همواره مبتني بر شدت مجازات نبوده و در بسياري موارد در تعيين مجازات نقشي براي عنف قائل نشده است. اين امر موجب شده است مجازات مرتكب در صورت تحقق و عدم تحقق عنف يكسان باشد كه پذيرفتني نيست؛ ازاين‌رو سياست تقنيني فعلي در برابر عنف نيازمند بازنگري است.